Understanding the Promise and the Peril of AI-Generated Media.
In today’s digital age, a new kind of video is blurring the line between reality and illusion. Called deepfakes, these videos use artificial intelligence (AI) to realistically imitate someone’s face, voice, or actions—making it appear as if a person said or did something they never actually did. This technology has opened doors for creativity and innovation, but it has also sparked serious concerns about misinformation, identity theft, and public trust.
Hiểu rõ tiềm năng và nguy cơ của truyền thông do AI tạo ra,
Trong thời đại kỹ thuật số ngày nay, một loại video mới đang làm mờ ranh giới giữa thực và ảo. Đó là các video deepfake, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để mô phỏng một cách chân thực khuôn mặt, giọng nói hoặc hành động của ai đó—khiến người xem tin rằng họ đã nói hoặc làm điều gì đó mà thực ra chưa từng xảy ra. Công nghệ này mở ra nhiều cơ hội sáng tạo, nhưng cũng gây lo ngại sâu sắc về thông tin sai lệch, đánh cắp danh tính và mất niềm tin cộng đồng.
Whether you’re a content creator or a casual viewer, it’s more important than ever to understand what deepfakes are, how they’re made, when they’re useful or harmful, and what you can do to spot or report them. This article offers a practical guide for navigating this rapidly evolving media landscape.
Dù bạn là người sáng tạo nội dung hay chỉ là người xem thông thường, thì việc hiểu deepfake là gì, cách nó được tạo ra, khi nào nên sử dụng, khi nào là nguy hiểm, và cách phát hiện hoặc báo cáo, là điều vô cùng cần thiết. Bài viết này là cẩm nang thực tế giúp bạn điều hướng thế giới truyền thông đang thay đổi nhanh chóng.
What Are Deepfakes?
The term deepfake comes from “deep learning,” a type of AI that analyzes thousands of videos, images, and voices to create believable simulations. With enough data, deepfake tools can swap one person’s face onto another’s body, generate new speech using a cloned voice, or create an entirely synthetic person.
A recent example demonstrates just how convincing—and dangerous—these videos can be. In early 2025, a deepfake video surfaced showing Pope Leo XIV reading an open letter to president Ibrahim Traoré of Burkina Faso, Africa. In the video, the Pope appeared to praise the leader’s political stances while sharply criticizing Western nations. Though the tone and gestures looked authentic, the video was entirely fabricated. The Vatican quickly confirmed it was fake, but not before the clip had gone viral on multiple platforms and stirred confusion among Catholics and non-Catholics alike.
Deepfake Là Gì?
Từ “deepfake” là sự kết hợp giữa “deep learning” (học sâu – một nhánh của AI) và “fake” (giả mạo). Công nghệ này phân tích hàng ngàn hình ảnh, video và giọng nói để tạo ra các bản mô phỏng có vẻ chân thực. Với đủ dữ liệu, deepfake có thể thay đổi khuôn mặt của một người trong video, tạo ra lời nói mới bằng giọng nói đã được sao chép, hoặc tạo ra một nhân vật hoàn toàn ảo.
Một ví dụ gần đây cho thấy mức độ thuyết phục—và nguy hiểm—của công nghệ này. Cách đây mấy tuần, một video deepfake xuất hiện cho thấy Đức Lêô XIV đang đọc lá thư gửi tổng thống Ibrahim Traoré của Burkina Faso, châu Phi. Trong video, Đức Thánh Cha dường ca ngợi lập trường chính trị của vị tổng thống này và chỉ trích các quốc gia phương Tây. Mặc dù giọng điệu và cử chỉ trông rất thật, nhưng video này hoàn toàn giả tạo. Tòa Thánh sau đó đã xác nhận video này là giả, nhưng lúc đó clip đã lan truyền chóng mặt trên mạng xã hội, gây hoang mang cho nhiều người Công giáo và không Công giáo.
This case highlights a growing problem: the misuse of deepfakes to impersonate trusted figures. When religious leaders, politicians, or celebrities appear to say things they never did, public trust erodes—and so does the line between truth and deception.
Trường hợp này cho thấy một vấn đề càng ngày càng gia tăng: việc lạm dụng deepfake để mạo danh những nhân vật có uy tín. Khi các nhà lãnh đạo tôn giáo, chính trị hoặc người nổi tiếng “nói” những điều chưa từng nói, niềm tin của công chúng bị xói mòn—và ranh giới giữa sự thật và dối trá cũng vậy.
Creative and Positive Uses of Deepfakes
Not all deepfakes are harmful. In fact, many artists and educators are exploring creative, ethical ways to use the technology. Here are some positive examples:
- Historical reenactments: Museums or documentaries can use deepfakes to bring historical figures “back to life” in educational settings.
- Language dubbing: Instead of awkward lip-syncing, AI can match actors’ facial movements to dubbed dialogue in different languages.
- Accessibility: Some tools can generate custom avatars to help people with disabilities communicate or create content more easily.
- Entertainment and parody: Clearly labeled satire using AI can entertain without misleading viewers.
These uses depend on transparency and consent. When creators disclose that deepfake tools were used and respect the identities of those portrayed, deepfakes can enhance rather than distort communication.
Deepfake có thể dùng vào việc tốt
Không phải tất cả deepfake đều gây hại. Thực ra, nhiều nhà sáng tạo và giáo dục đang tìm cách sử dụng công nghệ này một cách sáng tạo và đạo đức. Một số ví dụ tích cực:
- Tái hiện lịch sử: Bảo tàng hoặc phim tài liệu có thể sử dụng deepfake để “hồi sinh” các nhân vật lịch sử trong bối cảnh giáo dục.
- Lồng tiếng: Thay vì môi nhắp vụng về, AI có thể điều chỉnh nét mặt và cử động miệng của diễn viên để ăn khớp với lời nói trong các ngôn ngữ khác nhau.
- Giúp người khuyết tật: Một số công cụ có thể tạo avatar để giúp người khuyết tật giao tiếp hay sáng tạo nội dung dễ dàng hơn.
- Giải trí và hài hước: AI có thể tạo ra các video hài hước hoặc châm biếm để giải trí, miễn là có ghi rõ đó chỉ là nội dung đùa vui thì sẽ không khiến người xem bị hiểu sai.
Những ứng dụng này chỉ có hiệu quả khi người sáng tạo minh bạch và có sự đồng thuận từ người bị mô phỏng. Khi đó, deepfake trở thành công cụ hỗ trợ chứ không phải là mối đe dọa cho việc truyền thông.
A concrete example of legitimate deepfake use is the YouTube channel Living and Evangelizing According to Bishop Bùi Tuần created by the author of this article. In this case, the creator clearly states that he used deepfake technology to make it appear as though Bishop Bùi Tuần is speaking in both Vietnamese and English. However, the content or idea is taken from the bishop’s own writings.
Một thí dụ cụ thề của việc dùng deepfake hơp lệ là kênh YouTube Sống và Rao Giảng Tin Mừng theo Đức Cha Bùi Tuần do tác giả của bài này tạo ra. Trong đó tác giả nói rõ rằng mình deepfake hình Đức Cha Bùi Tuần đang nói bằng Tiếng Việt và Tiếng Anh. Nhưng nội dung hay tư tưởng thì rút ra từ sách của Đức Cha.
Risks and Misuses of Deepfakes
Unfortunately, deepfakes can also be used to deceive, manipulate, and harm others. Some of the most common dangers include:
- Misinformation and fake news: Deepfakes can create false political speeches, religious statements, or public announcements that appear credible.
- Defamation and impersonation: Falsely placing someone in a compromising or embarrassing situation can damage reputations, careers, or relationships.
- Scams and fraud: Voice-cloned phone calls or video messages can trick victims into sending money or revealing personal information.
- Non-consensual explicit content: Some of the most troubling cases involve deepfake pornography, often targeting women, using stolen images without consent.
Nguy cơ và lạm dụng Deepfake
Đáng tiếc là deepfake cũng có thể bị lạm dụng để lừa đảo, thao túng và làm hại người khác. Một số rủi ro phổ biến:
- Thông tin sai lạc: Deepfake có thể tạo ra các phát biểu giả về chính trị gia, tôn giáo hoặc các thông báo công cộng sai sự thật. Đăc biệt là hiện nay có nhiều video deepfake
- Bôi nhọ và mạo danh: Làm giả hình ảnh ai đó trong hoàn cảnh không hay hoặc nhạy cảm có thể làm họ mất uy tín, ảnh hưởng đến sự nghiệp và các mối quan hệ của họ.
- Lừa đảo tài chính: Deepfake giả giọng nói hoặc video có thể lừa người thân, doanh nghiệp chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân.
- Nội dung nhạy cảm không có sự đồng thuận: Một trong những trường hợp nghiêm trọng nhất là deepfake khiêu dâm, thường nhắm vào phụ nữ, sử dụng hình ảnh cá nhân bị đánh cắp mà không có phép.
As deepfakes become more convincing and accessible, the potential for abuse grows—making awareness and responsible use all the more important.
Khi deepfake càng ngày càng tinh vi và dễ tiếp cận, nguy cơ bị lạm dụng cũng tăng lên—vì thế, việc nâng cao nhận thức và sử dụng một cách có trách nhiệm trở nên vô cùng cần thiết.
How Platforms Are Responding
Recognizing the danger, many social media and video platforms have begun implementing stricter policies:
- YouTube removes deepfake videos that mislead viewers or cause harm and may add warning labels to synthetic content.
- Facebook (Meta) bans AI-manipulated media that could mislead users, especially around elections and crises.
- TikTok requires creators to label content made with AI or deepfake tools.
- X (formerly Twitter) flags altered videos and may remove harmful content.
Các Nền Tảng Phản Ứng Ra Sao?
Nhận thấy những nguy cơ tiềm ẩn, nhiều nền tảng mạng xã hội và chia sẻ video đã bắt đầu áp dụng các chính sách nghiêm ngặt hơn:
- YouTube xóa các video deepfake có nội dung sai lệch hoặc gây hại, và có thể thêm nhãn cảnh báo là nội dung được tạo bằng công nghệ tổng hợp.
- Facebook (Meta) cấm nội dung bị chỉnh sửa gây hiểu nhầm, đặc biệt trong các cuộc bầu cử và khủng hoảng.
- TikTok yêu cầu người sáng tạo nói rõ rằng nội dung được tạo bằng AI hoặc deepfake..
- X (Twitter) đánh dấu các video đã bị chỉnh sửa và có thể xóa nội dung gây hại.
These platforms also use AI detection tools to identify deepfakes. However, creators of deepfakes are often one step ahead, making detection a constant challenge.
Các nền tảng này cũng sử dụng AI để phát hiện deepfake. Tuy nhiên, những người tạo ra deepfake thường đi trước một bước, khiến việc phát hiện trở thành một thách đố liên tục.
What Creators Should Know
If you use AI tools to make videos, you have a responsibility to be transparent and ethical. Here’s how:
- Label synthetic content clearly: Let viewers know when you’ve used deepfake or AI tools. Use captions, disclaimers, or watermarks to avoid confusion.
- Avoid impersonating real people without consent: Using someone’s face or voice—even for parody—can violate both platform policies and local laws.
- Use deepfakes for education or entertainment, not deception: Platforms support creative uses as long as they don’t mislead, exploit, or harm others.
Người Sáng Tạo Cần Biết Gì?
Nếu bạn sử dụng công cụ AI để tạo video, bạn có trách nhiệm phải minh bạch và đạo đức. Dưới đây là cách thực hiện:
- Có nhãn hiệu là nội dung nhân tạo: Cho người xem biết bạn đã dùng công cụ AI hoặc deepfake, qua chú thích, watermark hoặc ghi chú.
- Tránh mạo danh người thật mà không có phép: Dù chỉ là châm biếm, việc dùng mặt hay giọng người khác mà không có phép có thể vi phạm chính sách của nền tảng và luật pháp.
- Dùng deepfake cho mục đích giáo dục hoặc giải trí, không để lừa dối: Các nền tảng ủng hộ cách sử dụng sáng tạo, miễn là không gây hiểu lầm, trục lợi hoặc làm hại người khác.
Creating deepfake content ethically helps build trust and shows that AI can be a tool for good.
Tạo nội dung deepfake một cách có đạo đức sẽ giúp xây dựng lòng tin và cho thấy AI có thể là một công cụ phục vụ sự tốt lành.
What Viewers Should Do
As a viewer, it’s important to develop “digital media literacy” so you’re not easily fooled. Here’s what you can do:
- Be skeptical of shocking videos, especially those featuring public figures acting out of character.
- Look for visual clues: Deepfakes often have glitches like unnatural eye movement, mismatched lighting, or robotic voice quality.
- Check the source: Verify whether the content appears on official pages or trusted news sites.
- Report misleading or harmful videos: Help keep the community safer by alerting the platform when you see false or harmful content.
Người Xem nên làm gì?
Là người dùng, bạn cần có “trí tuệ truyền thông số” để không dễ bị đánh lừa. Hãy:
- Cảnh giác với các video gây sốc, đặc biệt nếu có những nhân vật nổi tiếng cư xử một cách bất thường.
- Tìm dấu hiệu bất thường: Deepfake thường có lỗi nhỏ như chuyển động mắt không tự nhiên, ánh sáng không đồng đều, hoặc giọng nói nghe máy móc.
- Kiểm tra nguồn: Xác minh xem nội dung đó có xuất hiện trên trang chính thức hoặc các trang tin cậy hay không.
- Báo cáo các video gây hiểu lầm hoặc có hại: Giúp cộng đồng an toàn hơn bằng cách lên tiếng với nền tảng khi thấy nội dung sai lệch.
If you or someone you know is the target of a deepfake—especially non-consensual or exploitative images—you can also use Take It Down (takeitdown.ncmec.org). This free tool, run by the National Center for Missing and Exploited Children, helps remove intimate or harmful content involving minors or young adults.
Nếu bạn hoặc người quen là nạn nhân của deepfake—đặc biệt là hình ảnh riêng tư bị lạm dụng—hãy sử dụng công cụ Take It Down (takeitdown.ncmec.org) để yêu cầu gỡ bỏ. Đây là dịch vụ miễn phí dành cho thanh thiếu niên và người lớn trẻ tuổi do Trung tâm Quốc gia về Trẻ Em Mất tích và Bị bóc lột (NCMEC) điều hành.
Conclusion: Building a Healthy Digital Ecosystem
Deepfake technology is not going away. It will continue to evolve, becoming more accessible and more convincing. But its future impact depends on how we use it—creatively, responsibly, and with respect for truth.
As users, we must be cautious and informed. As creators, we must be honest and ethical. As a community, we must support platforms, laws, and tools that protect people from deception and harm.
AI should help us tell better stories—not false ones. Together, we can make sure technology serves the truth instead of undermining it.
Paul Pham
Kết luận: Xây dựng Môi trường số Lành mạnh
Kỹ thuật deepfake sẽ không biến mất. Nó sẽ tiếp tục phát triển, trở nên dễ tiếp cận và khó phát hiện hơn. Nhưng tác động của nó trong tương lai sẽ phụ thuộc vào cách chúng ta sử dụng nó—một cách sáng tạo, có trách nhiệm và tôn trọng sự thật.
Là người xem, hãy tỉnh táo. Là người sáng tạo, hãy trung thực. Là cộng đồng, chúng ta phải ủng hộ các nền tảng, luật pháp và công cụ bảo vệ con người khỏi bị lừa dối và tổn hại.
AI phải giúp chúng ta kể chuyện hay hơn—chứ không phải kể những chuyện bịa đặt. Cùng nhau, chúng ta có thể đảm bảo rằng kỹ thuật phục vụ sự thật chứ không bóp méo nó.
Phaolô Phạm Xuân Khôi