988 Trong kinh Tin
Kính, chúng ta tuyên xưng Thiên Chúa là Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh
Thần; và tin Thiên Chúa sáng tạo, cứu chuộc và thánh
hóa. Kinh Tin Kính kết thúc với lời tuyên xưng
: "Tôi đợi trông kẻ chết sống
lại và sự sống đời sau. "
989 (655
648) Chúng ta tin vững vàng và hy
vọng chắc chắn rằng: cũng như Ðức Ki-tô
đã thực sự phục sinh từ cõi chết và
sống mãi, thì sau khi chết những người công chính
cũng sống mãi với Ðức Ki-tô Phục Sinh và Người
sẽ cho họ sống lại ngày sau hết (x. Ga 6, 39-40).
Cũng như sự phục sinh của Ðức Ki-tô, sự
sống lại của chúng ta là công trình của Chúa Ba Ngôi :
"Nếu Thánh Thần ngự
trong anh em, Thánh Thần của Ðấng đã làm cho Ðức
Giê-su sống lại từ cõi chết thì Ðấng đã làm
cho Ðức Giê-su Ki-tô sống lại từ cõi chết
cũng sẽ dùng Thánh Thần của Người đang
ngự trong anh em, mà làm cho thân xác phải chết của anh
em được sự sống mới" (Rm 8,
11) (x. 1Tx 4, 14 ; 1Cr 6, 14; 2Cr 4, 14; Pl 3, 10-11).
990 (364) Thuật
ngữ "thân xác" chỉ con người trong thân
phận yếu đuối và phải chết (x. St 6, 3; Tv
56, 5; Is 40, 6). "Xác sống lại" có nghĩa là sau khi
chết, không phải chỉ có linh hồn bất tử
vẫn tiếp tục sống, nhưng chính "
thân xác phải chết" (Rm 8, 11) cũng sẽ
sống lại.
991 (638) Ngay từ
đầu, tin kẻ chết sống lại đã là
điều cốt yếu của đức tin Ki-tô giáo.
"Người Ki-tô hữu xác tín rằng kẻ chết
sống lại; chúng tôi sống được nhờ
niềm tin này. " (x.
Tertulianô, bàn về phục sinh 1, 1).
"Tại sao trong anh em có
người lại nói : không có chuyện
kẻ chết sống lại? Nếu kẻ
chết không sống lại, thì Ðức Ki-tô cũng không
chỗi dậy. Mà nếu Ðức Ki-tô không sống
lại, thì lời rao giảng của chúng tôi trống
rỗng, và cả đức tin của anh em cũng
trống rổng... . Nhưng không ! Ðức Ki-tô đã sống lại
từ cõi chết, mở đường cho những ai
đã an giấc ngàn thu" (x. 1Cr
15, 12-14. 20).
I. SỰ PHỤC SINH CỦA
ÐỨC KI-TÔ VÀ CỦA CHÚNG TA
Mặc khải tiệm tiến
về Phục Sinh
992 (297) Việc
kẻ chết sống lại được Thiên Chúa
từng bước mặc khải cho Dân Người.
Niềm hy vọng "xác loài người ngày sau sống
lại" đã trở thành cần thiết như là
hậu quả nội tại của đức tin vào Thiên
Chúa sáng tạo con người trọn vẹn cả
hồn và xác. Ðấng tạo thành trời
đất cũng là Ðấng trung thành giữ Giao
Ước với Áp-ra-ham và miêu duệ. Chính trong
viễn tượng sáng tạo và giao ước, Dân Chúa
bắt đầu bày tỏ niềm tin vào sự Phục
Sinh. Giữa những thử thách, các vị tử
đạo thuộc gia đình Ma-ca-bê tuyên xưng
:
"Vua trời đất sẽ cho chúng tôi
phục sinh để được sống vĩnh
cửu, bởi chúng tôi chết vì tuân giữ lề luật
của Người" (2Mcb 7, 9).
"Chúng tôi thà chết do tay người phàm mà giữ
vững niềm hy vọng được Thiên Chúa cho
phục sinh ... " (2Mcb 7, 14) (x. 7, 29; Ðn
12, 1-13).
993 (575 205) Những
người Pha-ri-sêu và nhiều người
đương thời với Chúa Giê-su hy vọng vào
sự sống lại. Chúa Giê-su đã giảng
dạy rõ ràng về việc kẻ chết sống lại.
Với người Sa-đốc không tin sự phục
sinh, Người nói : "Vì các ông không
biết Kinh Thánh và quyền năng Thiên Chúa mà các ông
lầm" (Mc 12, 24). Ðức tin về sự
sống lại dựa trên đức tin vào "Ðấng
không phải là Chúa của kẻ chết nhưng là Chúa
của kẻ sống" (Mc 12, 27).
994 (646
652) Hơn
nữa, Chúa Giê-su liên kết đức tin về sự
phục sinh với bản thân của Người : "Tôi
là sự sống lại và là sự sống" (Ga 11, 25).
Ðức Giê-su sẽ cho những ai tin vào Người (x. Ga 5,
24-25;6, 40), và đã ăn Thịt và
uống Máu Người (x. Ga 6, 54), được sống
lại trong ngày sau hết. Ngay khi còn ở
trần gian, Người cho chúng ta một dấu chỉ và
một bảo chứng, bằng cách cho một số
người đã chết được sống lại
(x. Mc 5, 21-42; Lc 7, 11-17; Ga 11), để tiên báo chính
Người sẽ sống lại, nhưng là phục sinh
chứ không chỉ hồi sinh. Người nói về
biến cố này như là "dấu chỉ Gio-na" (Mt
12, 39) và dấu chỉ Ðền Thờ (x. Ga 2, 19-22):
Người tiên báo sẽ phục sinh ngày thứ ba sau khi
chịu chết (x. Mc 10, 34).
995 (860 655) Các tông
đồ làm chứng cho Ðức Ki-tô nghĩa là các ngài
"làm chứng cho sự Phục Sinh của
Người" (Cv 1, 22) (x. 4, 33), "vì đã ăn,
uống với Người sau khi Người từ trong
kẻ chết sống lại" (Cv 10, 41). Niềm hy vọng Ki-tô giáo về phục sinh mang
đậm nét những lần gặp gỡ với Ðức
Ki-tô Phục Sinh. Chúng ta sẽ sống
lại như Người, với Người và nhờ
Người.
996 (643) Ngay từ đầu, có nhiều
người không hiểu và chống lại đức tin
Ki-tô giáo về Phụ<139)c Sinh (x. Cv 17,
32; 1Cr 15, 12-13). "Trong đức tin Ki-tô giáo
vấn đề gặp nhiều chống đối
hơn hết là việc xác loài người sống
lại" (x. T. Âu-tinh, thánh vịnh 88, 2, 5). Thông thường, người ta chấp nhận
là sau khi chết, hồn con người vẫn sống.
Nhưng làm sao tin được thân xác phải chết này
sẽ phục sinh để sống đời đời ?
Người chết
sẽ phục sinh thế nào?
997 (366) "Phục
sinh" là gì ? Khi chết, hồn lìa khỏi xác, thân xác con
người lâm cảnh hư nát trong khi linh hồn
đến gặp Thiên Chúa, nhưng trong tình trạng
chờ đợi được tái hợp với thân xác
vinh quang. Thiên Chúa toàn năng sẽ làm cho thân
xác chúng ta vĩnh viễn không còn hư nát nữa, khi
hợp nhất nó với linh hồn nhờ hiệu năng
của Chúa Giê-su Phục Sinh.
998 (1038) Ai sẽ
phục sinh ? Mọi người đã chết đều
sẽ phục sinh : "Ai đã làm
điều lành thì sẽ sống lại để được
sống, ai đã làm điều dữ thì sẽ sống
lại để bị kết án" (Ga 5, 29; x. Ðn 12, 2).
999 (640
645) Phục sinh thế nào ? Ðức Ki-tô đã phục sinh với
chính thân xác mình : "Hãy nhìn chân tay
Thầy coi : đúng là Thầy đây mà" (Lc 24, 39).
Nhưng Ngườ<179)i không trở
về với đời sống trần thế. Cũng
vậy, trong Ngườ<179)i,
"mọi người sẽ sống lại với thân
xác của mình, thân xác họ đang có bây giờ " (x.
Cđ Latran IV: DS 801), nhưng thân xác đó "sẽ
biến đổi thành thân xác vinh hiển" (Pl 3, 21),
thành "thân xác có thần khí" (1 Cr 15, 44) :
Có
người thắc mắc : Kẻ
chết sống lại như thế nào? Họ lấy thân
hình nào mà trở về ? Ðồ ngốc! Ngươi gieo cái gì, cái ấy phải chết
mới được sống. Cái ngươi gieo
không phải là thân hình sẽ mọc lên nhưng là một
hạt trơ trụi ... . Khi gieo xuống
là thân xác hư nát, mà khi sống lại thì bất
diệt... những kẻ chết sẽ sống lại mà
không còn hư nát... Vì cái thân phải hư nát
này cần phải mặc lấy sự bất diệt; và
cái thân phải chết này cần phải mặc lấy
sự bất tử (x. l Cr 15, 35-37. 42, 42-53).
1000 (647) "Thân xác con
người phục sinh như thế nào" là
điều vượt quá sức tưởng tượng
và hiểu biết của chúng ta. Chúng ta chỉ hiểu
được trong đức tin. Dầu vậy, khi
rước Mình Máu Thánh Chúa, chúng ta được nếm
trước việc thân xác chúng ta được biến
đổi nhờ Ðức Ki-tô :
(1405) Bánh là hoa mầu ruộng
đất, nhưng sau khi đã kêu cầu Thiên Chúa, không còn
là bánh thường nữa mà trở thành Mình Thánh Chúa,
gồm cả hai thực tại trần thế và thượng
giới. Cũng vậy, khi con người
rước Mình Thánh Chúa, thân xác sẽ không phải hư nát
vì mang trong mình hạt giống phục sinh (x Irênê, chống
lạc giáo 4, 18, 4-5).
1001 (1038
673) Bao
giờ kẻ chết sống lại ? Mọi người
sẽ sống lại (x. Ga 6, 39-40, 44. 54;11,
24) "vào ngày sau hết", "ngày tận thế"(x.
LG 48). Ngày ke<150) chết sống lại chính là ngày Ðức
Ki-tô quang lâm :
"Vì khi hiệu lệnh ban ra,
khi tiếng tổng lãnh thiên thần và tiếng kèn của
Thiên Chúa vang lên, thì chính Chúa sẽ từ trời xuống và
những kẻ chết trong Ðức Ki-tô sẽ sống
lại trước tiên" (lTx 4, 16).
Phục sinh với Ðức Ki-tô
1002 655 Ðức Ki-tô
sẽ cho chúng ta sống lại "ngày sau hết"
nhưng có thể nói, chúng ta đã phục sinh với
Ðức Ki-tô rồi. Thật vậy, nhờ Chúa Thánh
Thần, cuộc đời Ki-tô hữu đã dự
phần vào cái chết và sự Phục Sinh của Ðức
Ki-tô ngay từ đời này :
"Anh em đã được mai
táng cùng với Ðức Ki-tô, khi chịu Phép Rửa, lại
cùng được sống lại với Người,
bởi anh em đã tin vào quyền năng của Thiên Chúa,
Ðấng làm cho Người sống lại từ kẻ
chết ... . Vậy bởi anh em đã
sống lại cùng với Ðức Ki-tô, thì anh em hãy tìm
kiếm những gì trên trời, nơi Ðức Ki-tô đang
ngự bên hữu Thiên Chúa" (Cl 2,
12; 3, 1).
1003 (1227 2796) Ðược
kết hiệp với Ðức Ki-tô nhờ bí tích Thánh
Tẩy, các tín hữu thật sự tham dự vào
đời sống trên trời của Ðức Ki-tô Phục
Sinh (x. Pl 3, 20), nhưng sự sống này còn "ẩn tàng
với Ðức Ki-tô trong Thiên Chúa" (Cl 3, 3). "Thiên
Chúa đã cho chúng ta được cùng sống lại và
cùng ngự trị với Ðức Ki-tô trên cõi trời"
(Ep 2, 6). Ðược nuôi dưỡng
bằng Mình Máu Ðức Ki-tô, chúng ta đã thuộc về Thân
Thể Người. Khi chúng ta
được phục sinh vào ngày sau hết, chúng ta sẽ
"xuất hiện với Người và cùng Người
hưởng phúc vinh quang" (Cl 3, 4).
1004 (364
1379) Trong khi
chờ đợi ngày ấy, xác và hồn của tín
hữu đã được vinh dự "thuộc về
Ðức Ki-tô". Vì thế, phải tôn trọng thân xác
của mình cũng như của kẻ khác, nhất là khi
thân xác phải chịu đau đớn :
Thân xác là để
phụng sự Thiên Chúa vì Chúa là chủ thân xác. Thiên Chúa đã làm cho
Ðức Ki-tô sống lại, cũng sẽ cho chúng ta
sống lại. Nào anh em chẳng biết thân xác anh em
là chi thể của Ðức Ki-tô sao ? ... Anh em đâu còn thuộc về mình nữa ...
Vậy anh em hãy tôn vinh Thiên Chúa nơi thân xác anh em (x. l Cr 6, 13-15. 19-20).
II. CHẾT TRONG ÐỨC GIÊ-SU KI-TÔ
1005 (624) Muốn
được phục sinh với Ðức Ki-tô, chúng ta phải
cùng chết với Người, ta phải "lìa bỏ
thân xác này để được ở bên Chúa" (2 Cr 5,
8). Chết là "ra đi" (Pl 1, 23),
hồn lìa khỏi xác. Hồn sẽ
họp lại với xác trong ngày kẻ chết sống
lại (x.
Chết
1006 (164,
1500) "Trước
cái chết, bí ẩn về thân phận con người lên
cao đến tột độ" (x. GS 18). Con
người phải chết, đó là điều tự
nhiên. Nhưng, đức tin cho chúng ta biết, chết là
"tiền công trả cho tội lỗi" (Rm 6, 23) (x. St
2, 17). Và đối với người chết trong ân
sủng Ðức Ki-tô, chết là tham dự vào cái chết
của Chúa để cùng được tham dự vào
sự Phục Sinh của Người (x. Rm 6, 3-9; Pl 3,
10-11).
1007 Chết là
chấm dứt cuộc đời trần thế. Cuộc đời chúng ta được tính
bằng thời gian. Trong khoảng
thời gian đó, chúng ta thay đổi, già đi rồi
chết, bình thường như mọi sinh vật khác trên
mặt đất. Thực tại này cho
chúng ta một cái nhìn bức thiết hơn về cuộc
sống. Nhớ đến cái chết, chúng ta phải
nhớ là đời người có hạn:
"Vào thời thanh xuân, con hãy
nhớ đến Ðấng Sáng Tạo ... trước khi
bụi trở về với đất như cũ và sinh
khí trở về với Ðấng đã ban nó cho con" (x.
Giảng viên 12, 1. 7).
1008 (401 376) Chết
là hậu quả của tội lỗi. Khi chính
thức giải thích những điều Thánh Kinh (x. St 2,
17;3, 3;3, 19;Sg 1, 13;Rm 5, 12;6, 23) và Thánh Truyền khẳng
định, Huấn quyền của Hội Thánh dạy
rằng cái chết đã vào trần gian vì con người
đã phạm tội (x. DS 1511). Mặc dù theo
bản tính tự nhiên con người phải chết,
nhưng Thiên Chúa đã muốn nó không phải chết. Cái
chết đi ngược lại với ý định
của Thiên Chúa sáng tạo và nó bước vào trần gian như
hậu quả của tội lỗi (x. Kn 2, 23-24).
"Giả như con người không phạm tội thì
đã không phải chết" (x. GS 18), nên "cái chết
là kẻ thù cuối cùng con người cần phải
chiến thắng" (x. 1Cr 15, 26).
1009 (612) Cái chết được
biến đổi nhờ Ðức Ki-tô. Dù là Con Thiên Chúa,
Ðức Giê-su đã chịu chết vì mang thân phận con
người. Ðứng trước cái chết, tuy sợ hãi
(x. Mc 14, 33-34; Dt 5, 7-8), Người đã chấp nhận nó
vì hoàn toàn và tự nguyện tùng phục ý Chúa Cha. Nhờ
vâng phục, Ðức Giê-su đã biến đổi cái
chết từ chỗ là lời nguyền rủa trở
thành lời chúc lành (x. Rm 5, 19-21).
(1681-1690)
Ý nghĩa sự chết theo Ki-tô
giáo
1010 (1220) Nhờ Ðức Ki-tô, chết mang
một ý nghĩa tích cực. "Ðối với tôi,
sống là Ðức Ki-tô và chết là một mối
lợi" (Pl 1, 21). "Ðây là lời đáng tin cậy : Nếu
ta cùng chết với Người, chúng ta sẽ cùng
sống với Người" (2 Tm 2, 11). Ki-tô giáo đem
lại ý nghĩa mới cho cái chết : nhờ bí tích Thánh
Tẩy, Ki-tô hữu đã "cùng chết với Ðức
Ki-tô" cách bí nhiệm để sống một
đời sống mới. Nếu chúng ta chết trong ân
sủng Ðức Ki-tô, cái chết thể xác sẽ kết
thúc việc "cùng chết với Ðức Ki-tô" mỗi
ngày để hoàn tất việc tháp nhập chúng ta vĩnh
viễn vào Người nhờ công trình cứu độ
của Người:
Ðối
với tôi, chết trong Ðức Giê-su Ki-tô còn hơn là
được cai trị cả thế gian. Tôi đang
đi tìm Ðấng đã chết cho chúng ta: tôi đang khao khát
Ðấng đã phục sinh cho chúng ta. Giờ tôi
được sinh ra (trong cuộc sống vĩnh cửu)
đã gần kề ... Anh em hãy để tôi nhận lãnh ánh
sáng tinh tuyền, khi nào tôi tới được đó, tôi
mới thực sự là một con người (x. T. Inhaxio
Antiôkia, thư gởi giáo đoàn Rô-ma 6, 1-2).
1011 (1025) Qua cái chết, Thiên Chúa gọi
chúng ta về với Người. Vì thế đối
với cái chết, Ki-tô hữu có thể mong ước
như Thánh Phao-lô : "Ao ước của tôi là ra đi
để được ở với Ðức Ki-tô" (Pl
1, 23); theo gương Ðức Ki-tô, họ có thể biến
cái chết của mình thành một hành vi vâng phục và yêu
mến đối với Chúa Cha (x. Lc 23, 46):
"Lòng ham muốn trần
thế của tôi đã bị đóng đinh...
"mạch nước trường sinh" trong tôi
đang thầm nhắn nhủ: "Hãy đến với
Chúa Cha" (x. T. Inhaxio Antiôkia Rm 7, 2).
"Tôi muốn gặp Thiên Chúa và
để gặp Người tôi phải chết" (x. T .
Tê-rê-sa Giê-su
"Tôi không chết, nhưng
đang bước vào cõi sống (x. T. Tê-rê-sa Hài
Ðồng Giê-su, những lời cuối cùng).
(1012) Cái nhìn Ki-tô giáo về sự
chết (x. 1Th 4, 13-14) được diễn tả
đặc biệt trong phụng Vụ:
"Lạy Chúa ! Ðối
với chúng con là những tín hữu, sự sống thay
đổi chứ không mất đi; và khi nơi trú ngụ
dưới trần bị hủy diệt, chúng con
được về hưởng hạnh phúc vĩnh
cửu trên quê trời" (Sách lễ Rô-ma, kinh tiền
tụng cho kẻ qua đời).
1013 Chết là kết thúc cuộc
lữ hành trần thế, kết thúc thời gian Thiên Chúa
gia ân và thương xót để con người sống
cuộc đời trần thế theo ý Chúa và quyết
định số phận tối hậu của mình. Khi
chấm dứt "cuộc đời trần thế duy
nhất này" (x. LG 48), chúng ta sẽ không trở lại
với những cuộc sống trần thế khác.
"Con người chỉ chết một lần" (Dt
9, 29), không "đầu thai" sau khi chết.
1014 (2676-
2677) Hội Thánh khuyên chúng ta
chuẩn bị cho giờ chết ("Xin cứu chúng con
khỏi chết bất đắc kỳ tử": kinh
cầu các thánh cũ); khấn xin Mẹ Thiên Chúa chuyển
cầu cho chúng ta "trong giờ lâm tử" (Kinh Kính
Mừng) và trông cậy vào Thánh Giu-se là bổn mạng
kẻ "mong sinh thì":
"Trong mọi hành động,
trong mọi suy tư của con, con phải xử sự
như hôm nay con phải chết. Nếu lương tâm thanh
thản, con sẽ không quá sợ cái chết. Thà giữ mình
không phạm tội, hơn là trốn tránh sự chết.
Nếu hôm nay con chưa sẵn sàng chết, thì làm sao ngày mai
con sẵn sàng được? (x. Gương Chúa Giê-su
1, 23, 1)"
Lạy Chúa, chúc tụng Chúa vì
chị Chết mà không ai thoát khỏi được. Vô phúc
cho người chết trong tội trọng và diễm phúc
cho người được chết trong ân nghĩa Chúa,
vì cái chết lần thứ hai sẽ không làm cho họ
đau khổ (Thánh Phan-xi-cô
TÓM LƯỢC
1015 "Việc cứu độ thân
xác con người là điểm quan trọng trong
chương trình cứu độ" (x. Tertullien, res 8, 2).
Chúng tôi tin vào Thiên Chúa là Ðấng sáng tạo thân xác con
người. Chúng tôi tin Ngôi Lời đã mặc lấy xác
phàm để cứu chuộc thân xác. Chúng tôi tin "xác loài
người ngày sau sống lại", khi ấy Thiên Chúa
hoàn tất công trình sáng tạo và cứu chuộc thân xác.
1016 Khi chết, hồn lìa khỏi xác,
nhưng khi con người sống lại, Thiên Chúa sẽ
trả lại sự sống bất diệt cho thân xác
đã được biến đổi, bằng cách tái
hợp xác với hồn. Như Ðức Ki-tô đã phục
sinh và sống mãi muôn đời, tất cả chúng ta
sẽ sống lại vào ngày sau hết.
1017 "Chúng tôi tin thân xác hiện nay
của chúng tôi sẽ sống lại thật" (x. DS 854).
Tuy nhiên, khi gieo xuống mồ là thân xác phải hư nát và
khi Phục Sinh là thân xác bất diệt (x. 1Cr 15, 42),
"thân xác có thần khí" (1Cr 15, 44).
1018 Do hậu quả nguyên tội, con
người phải chết. "Giả như con
người không phạm tội, thì đã không phải
chết" (GS 18).
1019 Chúa Giê-su Con Thiên Chúa, tự nguyện chịu chết cho chúng ta vì hoàn toàn tùng phục thánh ý Chúa Cha. Nhờ cái chết của Người, Người đã chiến thắng tử thần và mở ra cho mọi người con đường cứu độ.