1113 (1210) Toàn bộ
đời sống Phụng Vụ của Hội Thánh xoay
quanh Hiến Tế Thánh Thể và các Bí Tích. Có bảy bí tích
: Thánh Tẩy, Thêm Sức hay Xức Dầu Thánh, Thánh
Thể, Ḥa Giải, XứcDầu Bệnh Nhân, Truyền
Chức Thánh, Hôn Phối (x. DS 860; 1310; 1601). Trong mục này,
chúng ta bàn đến đặc tính của bảy bí tích theo quan điểm thần học. Những
đặc tính chung liên quan đến
việc cử hành sẽ được tŕnh bày ở
chương II, những điểm đặc thù của
từng bí tích sẽ được tŕnh bày ở
đoạn II.
I. NHỮNG BÍ TÍCH CỦA ĐỨC
KI-TÔ
1114 "Dựa vào giáo lư của Kinh
Thánh, các truyền thống tông đồ và sự
đồng tâm nhất trí của các giáo phụ", chúng
tôi tuyên tín rằng "các bí tích của Luật Mới
đều do Chúa Giê-su thiết lập" (x. DS 1600-1601).
1115 (512-560) Những lời Chúa nói cũng
như những việc Chúa làm trong đời sống
ẩn dật cũng như trong đời sống công
khai, đều có giá trị cứu chuộc, tiền
dự vào hiệu năng của mầu nhiệm
Vượt Qua. Những lời nói và hành động này tiên
báo và chuẩn bị những ǵ Người ban cho Hội
Thánh khi mọi sự đă hoàn tất. Các mầu nhiệm
trong trong đời sống của Đức Ki-tô là nền
tảng cho những ǵ Người ban qua các bí tích nhờ
các thừa tác viên của Hội Thánh, v́ "những
điều hữu h́nh nơi Đấng Cứu Độ
được chuyển vào các mầu nhiệm" (Thánh
Lê-ô Cả, Bài giảng 74,2).
1116 (1504,774) Các bí tích là
"những kỳ công của Thiên Chúa" trong Giao
Ước mới và vĩnh cửu, v́ là"sức lực
phát xuất" từ Thân Xác Đức Ki-tô (x.Lc 5,17; 6,19;
8,46), luôn sống động và ban phát sự sống, và là
những tác động của Chúa Thánh Thần, Đấng
hoạt động trong Thân Thể Chúa Ki-tô là Hội Thánh.
II. CÁC BÍ TÍCH CỦA HỘI THÁNH
1117 (120) Nhờ Thánh
Thần dẫn vào "chân lư vẹn toàn" (x.Ga 16,13),
Hội Thánh dần dần nhận ra kho tàng quư báu đă
nhận từ Đức Ki-tô và minh định việc phân
phát kho tàng ấy như Hội Thánh đă làm với Quy
điển Sách Thánh và tín điều, như người quản
lư trung tín các mầu nhiệm của Thiên Chúa (x.Mt 13,52; 1Cr
4,1). V́ vậy, theo ḍng thời gian,
Hội Thánh đă nhận định trong số các cử
hành phụng vụ, có bảy bí tích đúng nghĩa do Chúa
Ki-tô thiết lập.
1118 (1396) Các bí tích
"thuộc về Hội Thánh" theo hai nghĩa : do
Hội Thánh và cho Hội Thánh."Do Hội Thánh" v́
Hội Thánh là bí tích của Chúa Ki-tô, Đấng đang
hoạt động trong Hội Thánh nhờ sứ vụ
của Thánh Thần. "Cho Hội Thánh" v́ các bí tích xây
dựng Hội Thánh (x.Thánh Âu-tinh, Thành Đô Thiên Quốc, 22,17;
(x.Thánh Tô-ma A-qui-nô, Tổng Luận Thần Học 3,64,2,ad
3); chúng bày tỏ và thông truyền cho con người,
nhất là trong bí tích Thánh Thể, mầu nhiệm hiệp
thông của Thiên Chúa T́nh Thương, Thiên Chúa duy nhất
trong Ba Ngôi Chí Thánh.
1119 (792) Kết hợp
với Đức Ki-tô là Đầu "thành một chủ vị
thần bí duy nhất" (Piô XII, thông điệp
"Nhiệm Thể Chúa Ki-tô") , Hội Thánh cử hành
các bí tích với tư cách là "cộng đoàn tư
tế", có tổ chức (x. LG 11). Nhờ bí tích Thánh
Tẩy và Thêm Sức, dân tư tế có khả năng
cử hành Phụng Vụ; một số Ki-tô hữu
"nhờ chức thánh, được đặt lên nhân
danh Chúa Ki-tô để chăn dắt Hội Thánh bằng ân
sủng và Lời Thiên Chúa " (LG 11).
1120 (1547) Chức linh
mục thừa tác hay phẩm trật (x. LG 10) là để
phục vụ chức tư tế cộng đồng
nhờ bí tích Thánh Tẩy. Thật sự chính
Chúa Ki-tô hoạt động trong các bí tích, nhờ Chúa Thánh
Thần, hầu mưu ích cho Hội Thánh. Sứ
mạng cứu rỗi được Chúa Cha ủy thác cho
Chúa Con khi Người xuống thế làm người,
được Chúa Con ủy thác cho các tông đồ và các
tông đồ truyền lại cho những người
kế nhiệm các ngài; họ đón nhận Thánh Thần
của Đức Giê-su để hành động nhân danh
Người và là hiện thân của Người (x.Ga 20,
21-23; Lc 24,47; Mt 28, 18-20). Như vậy,
thừa tác vụ linh mục là dây liênkết mang tính bí tích
nối kết hoạt động phụng vụ với
những ǵ các tông đồ đă nói và làm; và qua các ngài,
với những ǵ Đức Ki-tô, là nguồn gốc và nền
tảng của cácbí tích, đă nói và làm.
1121 (1272,
1304 1582) Ngoài việc ban ân
sủng, ba bí tích Thánh Tẩy, Thêm Sức và Truyền
Chức Thánh c̣n in vào linh hồn một "ấn tích"
hay "ấn tín", nhờ đó, người tín hữu
được tham dự vàochức tư tế của
Đức Ki-tô và trở nênthành viên của Hội Thánh với
cấp bậc và phận vụ khác nhau. Nhờ Thánh Thần,
dấu ấn này làm cho người tín hữu nên
đồng h́nh đồng dạng với Đức Ki-tô và
Hội Thánh. Dấu ấn này không thể xóa đi
được, luôn tồn tại trong người Ki-tô
hữu như bảo chứng tích cực của ân
sủng, như lời hứa và bảo đảm
được Thiên Chúa che chở, và như ơn gọi được
phụng thờ Thiên Chúa và phục vụ Hội Thánh. Các bí
tích này chỉ được ban một lần.
III. CÁC BÍ TÍCH ĐỨC
1122
"Dân
Chúa được đoàn tụ trước hết là
nhờ Lời Thiên Chúa Hằng Sống... Cần phải
rao giảng Lời Chúa để dẫn họ đến
lănh nhận các bí tích, v́ đây là những bí tích đức
tin, mà đức tin lại được phát sinh và nuôi
dưỡng bằng Lời Chúa" (PO 4).
1123 (1154) "Các bí tích
có mục đích thánhhóa con người, xây dựng Thân
Thể Chúa Ki-tô và sau cùng thờ phượng Thiên Chúa. Tuy nhiên v́ là những dấu chỉ, các bí tích c̣n
giữ vai tṛ giáo huấn nữa. Không những các bí
tích giả thiết phải có đức tin, mà c̣n dùng
lời nói và sự vật để nuôi dưỡng,
củng cố và diễn tả đức tin đó. Do
đó, được gọi là các bí tích đức tin " (SC 59).
1124
1125 (1205) V́ thế, các
thừa tác viên hay cộng đoàn không được tùy
tiện sửa đổi hay thêm bớt nghi thức bí tích
nào. Ngay cả quyền tối thượng trong Hội
Thánh cũng không thể tùy tiện thay đổi Phụng
Vụ, mà chỉ có thể thay đổi dựa theo đức tin và tôn trọng mầu
nhiệmPhụng Vụ.
1126 (815) Ngoài ra, v́ các bí tích diễn tả
và phát huy sự hiệp thông đức tin trong Hội Thánh,
nên "luật cầu nguyện" là một trong
những tiêu chuẩn cốt yếu của cuộc
đối thoại nhằm tái lập sự hiệp
nhất các Ki-tô hữu (x.UR 2 và 15).
IV. CÁC BÍ TÍCH CỦA ƠN CỨU
ĐỘ
1127 (1084
1105 696) Khi
được cử hành đúng đắn trong
đức tin, các bí tích trao ban ân sủng mà chúng biểu
hiện (x. CĐ Trentô: DS1605 và 1606). Các bí tích đều hữu
hiệu v́ chính Chúa Ki-tô hoạt động :
chính Người rửa tội, chính Người hành
động trong các bí tích để ban ân sủng mà bí tích
biểu hiện. Chúa Cha luôn nhận lời
khẩn nguyện đầy tin tưởng của Hội
Thánh, khi Hội Thánh bày tỏ đức tin vào quyền
năng Chúa Thánh Thần trong kinh nguyện Xin Ban Thánh
Thần ở mỗi bí tích. Cũng
như lửa biến đổi mọi thứ nó chạm
tới thành lửa, Chúa Thánh Thần cũngbiến
đổi những ǵ quy phục quyền năng
Người thành Sự Sống thần linh.
1128 (1584) V́ thế,
Hội Thánh khẳng định (x.CĐ Trentô: DS 1608) : các bí
tích có hiệu quả "ex opere operato" (dịch
từng chữ là: do chính sự việc được
thực hiện), nghĩa là có hiệu quả nhờ công
tŕnh cứu độ của Chúa Ki-tô đă được
hoàn thành một lần dứt khoát."Bí tích không thành
sự do sự công chính của người trao ban hay
người lănh nhận, nhưng do quyền năng Thiên
Chúa" (x.Thánh Tô-ma A-qui-nô, Tổng Luận Thần Học
3,68,8). Khi bí tích được cử
hành theo ư hướng của Hội Thánh, quyền năng
của Chúa Ki-tô và Chúa Thánh Thần, hoạt động trong
và qua bí tích ấy, không phụ thuộc vào sự thánh
thiện của bản thân thừa tác viên . Tuy
nhiên, hiệu quả của các bí tích c̣n tuỳ thuộc vào
thái độ nội tâm của người lănh nhận.
1129 (1257,2003 460) Hội
Thánh khẳng định : để được
cứu rỗi, người tín hữu cần đến
các bí tích của Giao Ước Mới (x.CĐ Trentô: DS 1604) . Ân sủng bí tích là ơn Thánh Thần
được Chúa Ki-tô ban cho riêng từng bí tích. Chúa Thánh
Thần chữa lành và biến đổi những ai đón
nhận Người,bằng cách làm cho
họ nên đồng h́nh đồng dạng với Con
Thiên Chúa. Chính Thánh Thần tạo nên hiệu quả của
đời sống bí tích khi cho người tín hữu thông
phần vào bản tính Thiên Chúa (x. 2 Pr 1,4),
bằng cách liên kết đời sống của họ
với đời sống Đức Ki-tô, Đấng Cứu
Thế.
V. CÁC BÍ TÍCH CỦA ĐỜI SỐNG
VĨNH CỬU
1130 (950) Hội Thánh
họp mừng mầu nhiệm Chúa Ki-tô "cho tới khi
Người lại đến" và khi "Thiên Chúa có toàn
quyền trên mọi loài" (x. 1Cr 11, 26;15, 28). Ngay từ
thời các tông đồ, Phụng Vụ được
Thánh Thần thôi thúc hướng đến cùng đích
của ḿnh bằng lời tha thiết khẩn nguyện
trong Hội Thánh : "Xin Chúa ngự
đến" ( 1Cr 16,22). Như thế, Phụng Vụ
chia sẻ ước muốn của Chúa Ki-tô
: "Thầy khao khát mong mỏi ăn lễ
Vượt Qua này với anh em...cho đến khi lễ này
được nên trọn vẹn trong Nước Thiên
Chúa" (Lc 22,16). Trong các bí tích của Chúa Ki-tô, Hội Thánh
nhận được bảo chứng gia nghiệp
của Người, đă dự phần vào đời
sống vĩnh cửu, đang khi "chờ đợi
ngày hồng phúc, ngày Đức Giê-su là Thiên Chúa vĩ
đại và là Đấng cứu độ chúng ta, xuất
hiện vinh quang" (Tt 2, 13). "Thần Khí và Tân
Nương cùng nói : xin Ngài ngự
đến... xin Ngài ngự đến, lạy Chúa
Giê-su" (Kh 22, 17. 20).
Thánh Tô-ma
tóm lược các chiều kích của bí tích như sau : "Bí tích là dấu chỉ gợi
nhớ những ǵ đă xẩy ra, tức là cuộc
khổ nạn của Chúa Ki-tô; là dấu chỉ cho thấy
những ǵ cuộc khổ nạn này gây tác động trên
chúng ta, tức là ân sủng; là dấu chỉ tiên báo Vinh
Quang sẽ đến" (Tổng luận Thần học
3, 60,3).
TÓM LƯỢC
1131 Các bí
tích là những dấu chỉ hữu hiệu của ân
sủng do Chúa Ki-tô thiết lập và ủy thác cho Hội
Thánh.Qua các bí tích, Thiên Chúa ban cho chúng ta sự sống
thần linh. Các nghi thức hữu h́nh dùng để cử
hành bí tích, biểu thị và thực hiện ân
sủng riêng của từng bí tích. Các bí tích
sinh hiệu quả nơi những người lănh nhận
hội đủ điều kiện.
1132 Hội Thánh cử hành
các bí tích với tư cách là cộng đoàn tư tế
được phân nhiệm theo chức tư tế
cộng đồng và chức tư tế của thừa
tác viên có chức thánh.
1133 Chúa Thánh Thần chuẩn bị
các tín hữu lănh nhận bí tích, bằng Lời Chúa và
đức tin của những tâm hồn sẵn sàng đón
nhận Lời Chúa. Các bí tích củng cố và
diễn tả đức tin.
1134 Đời sống bí tích
phát sinh hiệu quả cho cá nhân cũng như cho Hội
Thánh : vừa giúp các tín hữu sống cho Thiên Chúa trong
Đức Ki-tô Giê-su; vừa giúp Hội Thánh tăng
trưởng trong đức mến và trong sứ mạng
làm chứng.