2030
2031 (1368) Đời sống luân lư là một
việc thờ phượng thiêng liêng. Chúng ta "dâng
hiến thân xác ḿnh làm của lễ sống động,
thánh thiện, đẹp ḷng Thiên Chúa" (x. Rm 12,1), trong Thân Thể Đức Ki-tô mà chúng ta là chi
thể, và trong sự hiệp thông với hy lễ Thánh
Thể của Người. Qua phụng vụ và việc
cử hành các bí tích, lời cầu nguyện và lời
giảng dạy kết hợp với ân
sủng Đức Ki-tô, để soi sáng và nuôi dưỡng
đời sống Ki-tô hữu. Cũng như
toàn thể đời sống Ki-tô hữu, đời
sống luân lư bắt nguồn và đạt tới
đỉnh cao trong hy lễ Thánh Thể.
I. ĐỜI
SỐNG LUÂN LƯ VÀ HUẤN QUYỀN CỦA HỘI THÁNH:
2032 (2246 2420) Hội Thánh, là "cột
trụ và điểm tựa của chân lư" (1Tm 3,15),
"đă nhận từ các tông đồ mệnh lệnh
long trọng của Đức Ki-tô là rao giảng chân lư cứu
độ" (x. LG 17) "Trong mọi thời và mọi
nơi, Hội Thánh có thẩm quyền công bố các nguyên
tắc luân lư, cả khi liên hệ đến trật
tự xă hội. Hơn nữa, Hội Thánh có quyền phán
quyết về tất cả các vấn đề nhân linh,
mỗi khi những quyền lợi cơ bản của con
người hay phần rỗi của các linh hồn đ̣i
hỏi" (x. CIC, can,747).
2033 (84) Huấn
Quyền của các mục tử Hội Thánh về vấn
đề luân lư, thường được thực
hiện trong huấn giáo và thuyết giảng, với
sự giúp đỡ của các nhà thần học và các tác
giả linh đạo. Như thế, "kho tàng luân lư Ki-tô
giáo" được lưu truyền từ thế
hệ này qua thế hệ khác, được các mục
tử hướng dẫn và bảo vệ: "kho tàng"
luân lư Ki-tô giáo, gồm một tổng hợp đặc thù
những quy luật, mệnh lệnh và các nhân đức
phát sinh từ ḷng tin vào Đức Ki-tô và được sinh
động nhờ đức mến. Ngoài kinh Tin Kính và kinh
Lạy Cha, huấn giáo theo truyền
thống đặt căn bản trên Thập Giới
vốn tŕnh bày những nguyên tắc của đời
sống luân lư có giá trị cho tất cả mọi
người.
2034 "Đức
Giáo Hoàng và các giám mục là những thầy dạy đích
thực, nghĩa là có uy quyền của Đức Ki-tô, rao
giảng cho dân được trao phó cho các ngài, những
điều phải tin và phải áp dụng vào đời
sống" (x. LG 25). Huấn Quyền thông
thường của Đức Giáo Hoàng và các giám mục cùng
hiệp thông với người, dạy dỗ cho các tín
hữu chân lư phải tin, đức mến phải thực
hành, chân phúc phải hy vọng.
2035
Đặc
sủng bất khả ngộ bảo đảm mức
độ tham dự cao nhất vào quyền bính của
Đức Ki-tô. Ơn "bất khả ngộ" có
phạm vi rộng lớn như kho tàng mặc khải
của Thiên Chúa (x. LG 25); liên hệ tới mọi yếu
tố của giáo lư, gồm cả luân lư, v́ thiếu
những yếu tố này, các chân lư cứu độ
của đức tin sẽ không được bảo
toàn, tŕnh bày hay tuân giữ (x. CDF, décl. "Mysterium
Ecclesiae" 3).
2036 (1960) Huấn Quyền c̣n liên
hệ đến các giới luật đặc biệt
của luật tự nhiên, v́ tuân giữ các giới
luật ấy, theo Đấng Sáng Tạo đ̣i hỏi, là
điều cần thiết để được
cứu rỗi. Khi nhắc lại các quy định của
luật tự nhiên, huấn quyền thực thi một
phần chính yếu của chức năng ngôn sứ là loan
báo cho mọi người chân lư về con người và
nhắc nhở họ phải sống thế nào cho
đẹp ḷng Thiên Chúa (x. DH 14) .
2037 (2041) Được Thiên Chúa ủy
thác, Hội Thánh dạy cho các tín hữu Luật Thiên Chúa
như con đường sự sống và chân lư. Do đó,
các tín hữu có)quyền (x. CIC can, 213)
được giáo huấn về các giới luật
cứu độ của Thiên Chúa; những giới luật
này có sức thanh luyện óc phán đoán và cùng với ân
sủng, chữa lành lư trí bị tổn thương
của con người. Họ có nghĩa vụ tuân giữ
các hiến chế và sắc lệnh do quyền bính hợp
pháp của Hội Thánh ban bố. Cả khi
những điều này mang tính cách kỷ luật, các tín
hữu vẫn phải vâng phục với t́nh yêu.
2038 (2442) Khi
giảng dạy và áp dụng luân lư Ki-tô giáo, Hội Thánh
cần đến sự tận tâm của các mục
tử, kiến thức của các nhà thần học và
đóng góp của mọi Ki-tô hữu và mọi người
thiện chí. Đức tin và việc thực hành Tin Mừng
đem lại cho mỗi người kinh nghiệm sống
"trong Đức Ki-tô"; kinh nghiệm này soi sáng và giúp
họ đánh giá những thực tại thần linh và nhân
loại theo Thánh Thần Thiên Chúa (x.1Cr 2,10-15).
Như vậy, Chúa Thánh Thần có thể dùng những
kẻ thấp hèn nhất, để soi sáng các người
thông thái và những người giữ chức vị cao
trọng nhất.
2039 (1783) Các thừa tác vụ phải
được thi hành với tinh thần phục vụ
huynh đệ và tận tụy đối với Hội
Thánh nhân danh Chúa (x.Rm 12,8.11). Đồng thời khi đưa ra
phán đoán luân lư về các hành vi riêng
của ḿnh, thừa tác viên phải tránh việc khép kín trong
nhăn giới cá nhân. Họ cần hết sức lưu ư
đến lợ)i ích của mọi người, như
được tŕnh bày trong luật luân lư, tự nhiên và
mặc khải và dĩ nhiên, trong luật Giáo Hội và giáo
huấn có thẩm quyền của huấn quyền về
các vấn đề luân lư. Không nên đối
nghịch lương tâm cá nhân và lư trí với luật luân lư
hay với Huấn Quyền.
2040 (167) Như thế, một tinh
thần hiếu thảo đích thực đối với
Hội Thánh sẽ được triển nở trong các
Ki-tô hữu. Đây là sự triển nở b́nh thường
của ân sủng bí tích Thánh Tẩy
đă tái sinh chúng ta trong ḷng Hội Thánh và làm cho chúng ta
trở nên chi thể của Thân Thể Đức Ki-tô. Như người mẹ hiền từ, Hội
Thánh thông truyền cho chúng ta ḷng thương xót của Thiên
Chúa; ḷng thương xót này chiến thắng mọi tội
lỗi chúng ta, và tác động đặc biệt trong bí
tích Ḥa Giải. Hằng ngày qua phụng vụ, như
người mẹ ân cần, Hội
Thánh đem đến cho chúng ta lương thực là
Lời Chúa và Thánh Thể.
II. CÁC ĐIỀU
RĂN HỘI THÁNH
2041
Các
điều răn Hội Thánh nhằm nâng đỡ
một đời sống luân lư gắn liền với
đời sống phụng vụ và được
đời sống này nuôi dưỡng. Tính cách bó buộc
của các luật thiết định do các mục tử
ban hành này có mục đích bảo đảm cho các tín
hữu mức cần thiết phải có trong tinh thần
cầu nguyện, trong cố gắng sống hợp
với luân lư, trong sự gia tăng ḷng
mến Chúa yêu người.
2042 (1389 2180) Điều
răn thứ nhất (vào các
Chúa nhật và các ngày lễ buộc, các tin hữu buộc
phải tham dự thánh lễ và không làm những công
việc nô dịch) đ̣i các tín hữu thánh hóa ngày
mừng Chúa Phục Sinh, cũng như những lễ
phụng vụ chính để tôn kính các mầu nhiệm
của Chúa, của Đức Trinh Nữ Ma-ri-a Diễm Phúc,
của các thánh, trước hết bằng việc tham
dự cử hành Bí Tích Thánh Thể, là bí tích qui tụ
cộng đoàn, và tránh tất cả những công việc
tự bản chất ngăn trở việc thánh hóa
những ngày ấy (x. CIC, 1246-1248; CCEO 880, 3; 881).
(1457) Điều
răn thứ hai: (mọi tín
hữu buộc phải xưng tội trong một năm ít
là một lần) bảo đảm việc chuẩn
bị rước Thánh Thể bằng việc chuẩn
bị lănh nhận bí tích Ḥa Giải, nối tiếp công
việc hoán cải và tha thứ của bí tích Thánh Tẩy (x.
CIC, 989, CCEO, 719)
(1389) Điều
răn thứ ba: (mọi tín
hữu buộc phải rước Ḿnh Thánh Chúa ít là một
lần trong mùa Phục Sinh) bảo đảm mức
tối thiểu trong việc rước Ḿnh Máu Chúa Giê-su.
Điều răn này phải được chu
toàn vào mùa Phục Sinh, v́ lễ Phục Sinh là nguồn
gốc và là trung tâm của phụng vụ Ki-tô giáo (x. CIC,
920, CCEO, 708-881).
2043 (2177) Điều răn thứ tư:
(vào những ngày sám hối do
Hội Thánh ấn định, các tín hữu buộc
phải kiêng thịt và giữ chay) bảo đảm
thời gian tu luyện và sám hối để chuẩn
bị tâm hồn mừng các ngày lễ phụng vụ. Chay
tịnh và hăm ḿnh góp phần giúp chúng ta làm chủ
được các bản năng và đạt tới
tự do nội tâm (x. CIC, 1246, CCEO, 881,1,4;
880,3)).
(1387 1438) Điều
răn thứ năm (các tín
hữu buộc phải đóng góp cho các nhu cầu của
Hội Thánh) dạy các tín hữu có bổn phận chu cấp cho những nhu cầu vật
chất của Hội Thánh, tùy theo khả năng mỗi
người (x. CIC, 222; CCEO 25). Trong
cước chú, các Hội Đồng Giám Mục có thể
ấn định những điều luật khác nữa
của Hội Thánh cho phần lănh thổ của ḿnh (x. CIC,
455).
III. ĐỜI
SỐNG LUÂN LƯ VÀ CHỨNG TỪ
2044 (852, 905) Các
tín hữu sống trung thành với Tin Mừng là một
điều kiện chính yếu để Hội Thánh loan
báo Tin Mừng và thi hành sứ mạng trong thế giới.
Sứ điệp cứu độ phải
được chứng thực bằng đời
sống các Ki-tô hữu, để có thể biểu lộ
trước mặt mọi người sức mạnh
của chân lư và ánh sáng. "Chứng từ của
đời sống Ki-tô hữu và các việc lành
được làm với tinh thần siên nhiên, có sức lôi
kéo người ta đến với đức tin và
với Thiên Chúa" (x. AA. 6).
2045 (828) V́ là chi thể của Thân
Thể mà Đức Ki-tô là Đầu (x. Eph 1,22), các Ki-tô hữu
góp phần vào việc xây dựng Hội Thánh nhờ kiên
định trong xác tín của ḿnh và trong đời sống
luân lư. Hội Thánh lớn lên, kiên vững và phát triển nhờ
sự thánh thiện của các tín hữu (x. LG 39), "cho
đến khi tất cả chúng ta đạt tới con
người trưởng thành, tới tầm vóc viên măn
của Đức Ki-tô" (Eph 4,13).
2046 (671, 2819) Nhờ sống theo Đức
Ki-tô, các Ki-tô hữu góp phần làm cho Nước Chúa mau
đến, "Vương quốc đầy tràn sự
thật, công lư và b́nh an mau đến" (x. MR.). Dù vậy,
họ không xao lăng các trách vụ trần thế, nhưng
trung thành với Thầy ḿnh, họ chu
toàn các nghĩa vụ đó cách ngay thẳng, nhẫn
nại và yêu thương.
TÓM LƯỢC
2047
Đời
sống luân lư là một việc thờ phượng thiêng
liêng. Đời sống Ki-tô hữu được
nuôi dưỡng nhờ phụng vụ và các bí tích.
2048
Các
điều răn Hội Thánh nhằm vào đời
sống Ki-tô giáo và luân lư; đời sống này gắn
liền với phụng vụ và được phụng
vụ nuôi dưỡng.
2049
Huấn Quyền của các mục tử Hội Thánh
về vấn đề luân lư thường được
thực thi trong huấn giáo và thuyết giảng, dựa
trên Thập Giới, v́ Thập Giới tŕnh bày những
nguyên tắc của đời sống luân lư có giá trị
cho tất cả mọi người.
2050
Đức
Giáo Hoàng và các giám mục là những thầy dạy đích
thực rao giảng cho dân Chúa những điều phải
tin và phải áp dụng vào đời sống. Các ngài cũng có bổn phận lên tiếng về
các vấn đề luân lư trong lănh vực của luật
tự nhiên và của lư trí.
2051
Ơn
bất khả ngộ của Huấn Quyền liên hệ
tới mọi yếu tố của giáo lư, gồm cả
luân lư, v́ thiếu những yếu tố này, các chân lư
cứu độ của đức tin sẽ không
được bảo toàn, tŕnh bày hay tuân giữ.