Mục 3: Bí Tích Thánh Thể

Bí tích Thánh Thể hoàn tất việc khai tâm Kitô giáo.  Nhờ bí tích này người tân ṭng được tham dự vào hy lễ của Chúa Giêsu cùng cộng đoàn.  Đây là bí tích t́nh yêu, dấu chỉ hiệp nhất, mối dây bác ái, bữa tiệc Vượt Qua.  Trong tiệc này, chúng ta nhận được Đức Kitô làm của ăn, được tràn đầy ân sủng và được bảo đảm vinh quang tương lai (1322-1323).

I.       Nguồn mạch và tột đỉnh của đời sống Hội Thánh (1324-137)

Bí tích Thánh Thể là "nguồn mạch và tột đỉnh của đời sống Kitô hữu" v́ chứa đựng tất cả của cải thiêng liêng của Hội Thánh, là chính Đức Kitô.  Bí tích này biểu thị và thể hiện chính thực chất của Hội Thánh là hiệp thông đời sống với Thiên Chúa và hiệp nhất Dân Thiên Chúa. Qua bí tích Thánh Thể, chúng ta được kết hợp với Phụng Vụ trên trời và tiền dự vào đời sống vĩnh cửu.  Bí tích Thánh Thể vừa đúc kết vừa tổng hợp đức tin Công Giáo.

II.    Bí tích này gọi là ǵ? (1328-1333)

Bí tích Thánh Thể được gọi bằng nhiều danh hiệu khác nhau:

ü      Lễ Tạ Ơn, v́ đây chính là việc tạ ơn Thiên Chúa.

ü      Bữa Ăn của Chúa, v́ Hội Thánh tưởng niệm Tiệc Ly của Chúa.

ü      Lễ Bẻ Bánh, v́ trong bữa Tiệc Ly Chúa Giêsu chia bánh như người chủ tiệc thường làm. Tất cả những ai cùng ăn một tấm bánh được bẻ ra là Đức Kitô, th́ được hiệp thông với Người và hợp thành thân thể duy nhất trong Người.

ü      Đồng Bàn (Synaxis), v́ được cử hành trong cộng đoàn tín hữu.

ü      Cuộc Tưởng Niệm Chúa Giêsu chịu chết và sống lại.

ü      Hy Lễ Thánh, v́ hiện tại hóa hy lễ duy nhất của Đấng Cứu Thế và gồm cả lễ vật của Hội Thánh, là "hy tế Thánh Lễ", "hy lễ ca ngợi", hy lễ thiêng liêng, hy lễ tinh tuyền và thánh thiện, v́ hoàn tất và vượt trên mọi hy lễ của Cựu Ước.

ü     Phụng Vụ Thánh Thiện và Thần Linh, v́ là tâm điểm và cách diễn tả mạnh mẽ nhất của toàn thể phụng vụ Hội Thánh.  Cũng được gọi là Mầu Nhiệm Rất Thánh, Bí Tích Cực Trọng, v́ là bí tích trên các bí tích.  Danh này cũng dùng để gọi Bánh Thánh được cất trong Nhà Tạm.

ü     Bí tích Hiệp Thông, v́ kết hợp ta với Đức Kitô, Đấng ban Ḿnh và Máu Người để tất cả trở nên một thân thể, cũng được gọi là Sự Thánh, bánh các thiên thần, bánh bởi trời, thuốc trường sinh.

ü     Thánh Lễ, Lễ Misa, từ Latinh missio nghĩa là sai đi.  Các tín hữu được sai đi để thực thi thánh ư Chúa trong đời sống hằng ngày.

III.  Bí tích Thánh Thể trong Chương Tŕnh Cứu Độ

Dấu chỉ bánh và rượu - Trong Thánh Lễ bánh và rượu trở nên Ḿnh và Máu Đức Kitô được tiên trưng bằng việc vua cũng là tư tế Melkisêđê dâng bánh và rượu lên Thiên Chúa.  Trong Cựu Ước, bánh và rượu được chọn trong số hoa quả đầu mùa để dâng làm hiến lễ tạ ơn Tạo Hóa.  Trong cuộc Xuất Hành, bánh và rượu nhắc nhớ ngày giải phóng và vội vă rời Ai Cập; Manna trong hoang địa, bánh ăn hàng ngày là sản phẩm của Đất Hứa, là bằng chứng Thiên Chúa hằng trung tín giữ lời đă hứa.  Rượu diễn tả niềm vui, nhưng rượu trong "chén chúc tụng" vào cuối bữa tiệc Vượt Qua của người Do Thái c̣n chứa niềm hy vọng Đức Kitô sẽ đến phục hưng Giêrusalem.  Chúa Giêsu lập bí tích Thánh Thể bằng cách đem lại một ư nghĩa mới và vĩnh viễn cho lời chúc tụng đọc trên bánh và rượu.  Các phép lạ hóa bánh ra nhiều tiên báo sự phong phú của Thánh Thể.  Phép lạ biến nước thành rượu ở Cana là dấu chỉ Tiệc Cưới trong Nước Trời.  Thánh Thể và Thánh Giá là những viên đá gây vấp ngă cho mọi người.  Đây là một mầu nhiệm luôn tạo cớ gây chia rẽ giữa những người tin và không tin (1333-1336).

Lập bí tích Thánh Thể - Để trao lại cho các môn đệ bảo chứng t́nh yêu này và cho họ được tham dự vào cuộc Vượt Qua của ḿnh, Chúa Giêsu lập bí tích Thánh Thể để tưởng niệm cuộc tử nạn và phục sinh của Người, và truyền lệnh cho các Tông Đồ cử hành bí tích này cho đến khi Người lại đến.  Việc lập bí tích Thánh Thể được thuật lại trong các Tin Mừng Nhất Lăm và Thánh Phaolô.  Thánh Gioan thuật lại những lời chuẩn bị cho việc lập bí tích Thánh Thể: Đức Kitô tự xưng ḿnh là Bánh Hằng Sống từ trời.  Bữa Tiệc Ly tiên trưng cho cuộc Vượt Qua mới: cuộc tử nạn và phục sinh mà Đức Kitô vượt qua để về cùng Chúa Cha.  Cuộc Vượt Qua này được cử hành trong bí tích Thánh Thể.  Bí tích này hoàn tất lễ Vượt Qua của người Do Thái và tiên báo cuộc Vượt Qua cuối cùng của Hội Thánh (1337-1340).

Các con hăy làm việc này mà nhớ đến Thầy - Khi Đức Kitô truyền lặp lại những cử chỉ và lời nói của Người cho tới khi Người lại đến, Người muốn các Tông Đồ và những người kế vị cử hành Phụng Vụ tưởng niệm mầu nhiệm Vượt Qua của Người.  Từ đầu, Hội Thánh đă trung thành tuân giữ lệnh Chúa, các Kitô hữu tụ họp để bẻ bánh vào ngày thứ nhất trong tuần, ngày Chúa Nhật.  Từ đó, việc cử hành bí tích Thánh Thể vẫn tiếp nối với cùng một cấu trúc cơ bản trong toàn Hội Thánh cho đến nay. Bí tích Thánh Thể luôn là trung tâm đời sống Hội Thánh.  Qua các Thánh Lễ, dân Thiên Chúa công bố mầu nhiệm Vượt Qua của Đức Kitô cho tới khi Người lại đến (1341-1344).

IV.   Cử Hành Phụng Vụ Thánh Thể

Thánh Lễ của mọi thời đại - Từ thế kỷ II, thánh Giustinô tử đạo đă làm chứng về những diễn tiến chính của một Thánh Lễ.  Đến nay, diễn tiến này vẫn không thay đổi trong các Thánh Lễ.  Thánh Lễ được chia làm hai phần: (1) Tập họp, Phụng vụ Lời Chúa với các bài đọc, bài giảng và lời nguyện giáo dân; (2) Phụng vụ Thánh Thể với việc tiến dâng bánh ruợu; truyền phép với lời kinh tạ ơn và rước lễ.

Phụng Vụ Lời Chúa và Phụng Vụ Thánh thể là "một hành vi phụng thờ duy nhất"  Bàn tiệc Thánh Thể vừa là bàn tiệc Lời Chúa, vừa là bàn tiệc Ḿnh Đức Kitô (1345-1347).

Thánh Lễ được diễn tiến như sau (2348-1355):

ü      Cộng đoàn tập họp để cử hành Thánh Lễ.  Chính Đức Kitô đứng đầu cộng đoàn và chủ sự buổi lễ.  Thay mặt Người, vị giám mục hay linh mục, chủ sự cộng đoàn, giảng dạy sau các bài đọc, đón nhận lễ vật, dâng tiến và đọc kinh nguyện Thánh Thể.  Mọi người đều tham gia cách tích cực vào Thánh Lễ, mỗi người một cách.

ü      Phụng vụ Lời Chúa gồm các bài đọc từ Cựu Ước, và từ các thánh thư và Tin Mừng.  Bài giảng giúp tín hữu nhận thức đây là Lời Chúa và đem ra thực hành. Sau đó là lời cầu xin cho mọi người.

ü      Dâng Lễ Vật.  Người ta mang bánh và rượu lên bàn thờ.  Vị linh mục nhân danh Đức Kitô, dâng lên Thiên Chúa lễ vật sẽ trở thành Ḿnh Máu Đức Kitô.

ü      Quyên tiền theo tục lệ từ thời Hội Thánh sơ khai, khi mang bánh và rượu đến cử hành Thánh Lễ, các Kitô hữu cũng mang theo tặng phẩm để giúp người nghèo.

ü      Kinh nguyện Thánh Thể (anaphora). Trung tâm và cao điểm của toàn bộ cử hành gồm lời Kinh Tạ Ơn và lời Truyền Phép.

§         Trong kinh Tiền tụng, toàn thể cộng đoàn hiệp với Hội Thánh trên trời, không ngừng tán tụng Thiên Chúa Chí Thánh.

§         Trong lời xin ban Thánh Thần (epiclesis), Hội Thánh nài xin Chúa Cha ban Chúa Thánh Thần xuống trên bánh rượu; để biến bánh rượu thành Ḿnh Máu Đức Kitô và biến những người lănh nhận Thánh Thể thành một thân thể và một tinh thần duy nhất.

§         Trong phần tường thuật việc lập bí tích Thánh Thể, nhờ hiệu lực của lời và cử chỉ của Đức Kitô, cùng quyền năng của Chúa Thánh Thần, bánh rượu trở nên Ḿnh và Máu Đức Kitô, lễ vật mà chính Người đă dâng trên thập giá.

§         Trong phần tưởng niệm (anamnesis), Hội Thánh tưởng nhớ đến cuộc khổ nạn, phục sinh và ngày trở lại vinh quang của Đức Kitô; cùng dâng lên Chúa Cha lễ vật của Con Ngài, lễ vật giao hoà chúng ta với Ngài.

§         Các lời chuyển cầu cho thấy hy lễ tạ ơn được cử hành trong sự hiệp thông với toàn thể Hội Thánh cả thiên quốc lẫn trần gian, Hội Thánh của những kẻ sống cũng như người đă qua đời.

ü      Phần Hiiệp Lễ bắt đầu bằng Kinh Lạy Cha và nghi thức bẻ bánh. Các tín hữu lănh nhận Ḿnh Máu Thánh Đức Kitô.  Chỉ có người đón nhận giáo lư chân chính của Hội Thánh đă lănh nhận phép rửa để được tha tội và tái sinh, phải sống tuân theo luật Chúa, mới được tham dự vào bàn tiệc này.

V.     Hy Tế Bí Tích: Tạ Ơn, Tưỏng Niệm, Hiện Diện

Từ ban đầu, các Kitô hữu đă cử hành Thánh Lễ với một h́nh thức cơ bản không thay đổi. Chúng ta chỉ chu toàn mệnh lệnh của Chúa khi cử hành lễ tưởng niệm hy tế của Người. Chúng ta dâng lên Chúa Cha những ǵ mà chính Ngài đă ban cho chúng ta: nhờ lời của Đức Kitô và quyền năng Chúa Thánh Thần, bánh và rượu trở nên Ḿnh và Máu Đức Kitô. Như thế, Đức Kitô thực sự hiện diện và hiện diện một cách huyền nhiệm.  Do đó, chúng ta sẽ phải xem bí tích Thánh Thể là: (1) lời tạ ơn và ca ngợi Thiên Chúa Cha; (2) tưởng niệm hy tế của Đức Kitô và Nhiệm Thể của Người; (3) sự hiện diện của Đức Kitô, nhờ quyền năng của Lời và Thánh Thần của Người (1356-1358).

Tạ ơn và ca ngợi Chúa Cha - Thánh Thể là bí tích cứu độ được Đức Kitô hoàn tất trên thập giá, đồng thời cũng là hy tế tạ ơn và ca ngợi công tŕnh của Tạo Hóa.  Bí tích Thánh Thể "hy tế tạ ơn", là lời chúc tụng mà Hội Thánh dâng lên Thiên Chúa để tỏ ḷng tri ân v́ mọi điều tốt lành Ngài đă thực hiện.  Bí tích Thánh Thể c̣n là hy tế chúc tụng, nhờ đó Hội Thánh, hợp nhất với Đức Kitô, dâng lời chúc tụng vinh quang Thiên Chúa nhân danh toàn thể thụ sinh (1359-1361).

Tưởng niệm hy tế của Đức Kitô và của Hội Thánh - Bí Tích Thánh Thể tưởng niệm cuộc Vượt Qua của Đức Kitô, hiện tại hóa và dâng tiến cách bí tích hy tế duy nhất của Người.  Trong các kinh nguyện Thánh Thể, sau phần tường thuật việc lập bí tích Thánh Thể và phần thánh hiến, là một kinh Tưởng Niệm.  Tưởng Niệm c̣n là loan báo những kỳ công Thiên Chúa đă thực hiện cho nhân loại.  Khi cử hành phụng vụ, các biến cố này hiện diện sống động giữa cộng đoàn.  Khi cử hành bí tích Thánh Thể, Hội Thánh tưởng nhớ cuộc Vượt Qua của Đức Kitô; cuộc Vượt Qua này trở nên hiện diện giữa cộng đoàn, v́ lễ tế của Đức Kitô trên thập giá chỉ dâng một lần là đủ và luôn sống động để đem lại ơn cứu độ.  Thánh Lễ cũng là một hy tế v́ hiện tại hóa hy tế thập giá, v́ tưởng niệm và ban phát hiệu quả của hy tế này.  Hy tế của Đức Kitô và hy tế Thánh Thể chỉ là một.  Lễ vật duy nhất là Đức Kitô, xưa trên thập giá, nay được dâng lên nhờ thừa tác vụ linh mục. Thánh Lễ cũng là hy tế của Hội Thánh.  Là Nhiệm Thể Đức Kitô, Hội Thánh tham dự vào hy lễ của Đức Kitô.  Cùng với Người, Hội Thánh cũng được dâng hiến trọn vẹn cho Chúa Cha.  Hội Thánh hiệp nhất với Đức Kitô để chuyển cầu cho toàn thể nhân loại. Trong Thánh Lễ, hy tế của Đức Kitô trở thành hy tế của mọi chi thể trong Nhiệm Thể.  Đời sống, lời ca ngợi, đau khổ, kinh nguyện, công việc của các tín hữu đều được kết hợp với Đức Kitô và với lễ dâng toàn hiến của Người.  Đức Giáo Hoàng liên kết với mọi cử hành Thánh Lễ; trong Thánh Lễ, ngài được nhắc đến như là dấu chỉ và là người phục vụ sự hiệp nhất của Hội Thánh toàn cầu.  Vị giám mục giáo phận luôn chịu trách nhiệm về Thánh Lễ, dù Thánh Lễ do một linh mục cử hành; ngài được nhắc đến trong Thánh Lễ như thủ lănh của giáo phận, giữa hàng linh mục và phó tế.  Không phải chỉ những tín hữu c̣n tại thế, mà cả những vị được hưởng vinh quang trên trời cũng được kết hợp với hy tế của Đức Kitô.  Thánh Lễ cũng được dâng lên để cầu cho các tín hữu đă qua đời (1362-1372).

Đức Kitô hiện diện nhờ quyền năng của Lời Người và Thánh Thần - Đối với Hội Thánh, Đức Kitô hiện diện dưới nhiều h́nh thức: trong Lời Chúa; trong kinh nguyện của Hội Thánh, trong những người nghèo khổ, đau yếu, tù đày; trong các bí tích; trong hy tế Thánh Lễ và nơi thừa tác viên; "nhất là Người hiện diện thực sự dưới hai h́nh Thánh Thể".   Trong bí tích cực thánh, có sự hiện diện đích thực, thực sự và bản thể của Ḿnh và Máu Đức Kitô, cùng với linh hồn và thiên tính của Người, nghĩa là Đức Kitô trọn vẹn, qua sự biến đổi bánh và rượu thành Ḿnh và Máu Người, nhờ hiệu quả của lời Đức Kitô và tác động của Chúa Thánh Thần.  Vị linh mục, hiện thân của Đức Kitô, đọc lời truyền phép, nhưng hiệu quả và ân sủng là do Thiên Chúa. Đức Kitô hiện diện trong Thánh Thể bắt đầu từ lúc truyền phép và kéo dài bao lâu h́nh bánh rượu c̣n tồn tại.  Trong h́nh bánh cũng như trong h́nh rượu, Đức Kitô hiện diện trọn vẹn.  Và trong bất cứ phần nhỏ bé nào cũng có trọn vẹn Ḿnh và Máu Chúa.

Tôn thờ Thánh Thể.  Trong Thánh Lễ, chúng ta bày tỏ niềm tin vào sự hiện diện thật của Đức Kitô dưới h́nh bánh rượu, bằng cách bái gối hay cúi đầu để tỏ ḷng tôn thờ Chúa.  Hội Thánh bảo quản Thánh Thể trong Nhà Tạm để tín hữu tôn thờ.  Trong bí tích Thánh Thể, Đức Kitô hiện diện cách mầu nhiệm giữa chúng ta như "Đấng đă yêu mến và thí mạng v́ chúng ta", Người hiện diện qua những dấu chỉ biểu lộ và thông ban t́nh yêu.  Hội Thánh và thế giới rất cần tôn thờ Thánh Thể.   Chúa Giêsu đang chờ chúng ta trong bí tích t́nh yêu này (1373-1381).

VI.   Tiệc Vượt Qua (1382 -1401)

Thánh Lễ vừa là lễ tưởng niệm hy tế để lưu truyền muôn đời hy tế thập giá, vừa là bàn tiệc thánh để thông hiệp Ḿnh và Máu Chúa.  Rước lễ là đón nhận chính Đức Kitô, Đấng đă tự hiến v́ chúng ta. Bàn thờ là nơi qui tụ cộng đoàn tín hữu để cử hành bí tích Thánh Thể. Bàn thờ là biểu tượng của chính Đức Kitô đang hiện diện giữa cộng đoàn tín hữu.  Người hiện diện như hy lễ dâng lên để giao ḥa chúng ta với Thiên Chúa và như của ăn thiêng liêng nuôi sống chúng ta.

"Tất cả các con hăy cầm lấy mà ăn" - Chúa thiết tha mời ta rước Người trong bí tích Thánh Thể.  Để đáp lại lời mời này, ta phải chuẩn bị cách cẩn trọng.  Ai biết ḿnh đang mắc tội trọng, phải lănh xưng tội trước khi rước lễ.  Trước bí tích cao trọng này, ta chỉ c̣n biết khiêm tốn và tin tưởng lặp lại lời viên bách đội trưởng: "Lạy Chúa, con chẳng đáng Chúa ngự đến cùng con, nhưng xin Chúa chỉ phán một lời, th́ con được lành mạnh."  Ta cũng phải giữ chay theo luật Hội Thánh.  Thái độ bên ngoài phải biểu lộ ḷng tôn kính và niềm vui của giây phút được Chúa ngự vào ḷng.  Trong cùng một ngày, tín hữu có thể rước lễ hai lần, và chỉ hai lần mà thôi.  Hội Thánh buộc ta phải dự Thánh Lễ vào các ngày Chúa Nhật, và lễ trọng, rước lễ mỗi năm ít là một lần trong mùa Phục Sinh, trước đó phải chuẩn bị tâm hồn bằng bí tích Ḥa Giải, cùng khuyến khích chúng ta rước lễ thường xuyên.  Đức Kitô hiện diện dưới mỗi h́nh Bánh h́nh Rượu, v́ thế rước lễ dưới h́nh bánh mà thôi vẫn hưởng trọn vẹn hiệu quả của bí tích Thánh Thể (1384-1400).

Hiệu quả của việc rước lễ (1391-1401):

ü      được kết hợp mật thiết với Đức Kitô.  Như của ăn vật chất nuôi thân xác thế nào, việc rước lễ cũng nuôi nấng đời sống thiêng liêng như vậy.  Để đời sống ân sủng tăng triển, chúng ta phải được bí tích Thánh Thể dưỡng nuôi cho đến giờ lâm tử; lúc ấy chúng ta sẽ đón nhận như Của Ăn Đàng.

ü      giúp chúng ta xa lánh tội lỗi.  Bí tích Thánh Thể thanh tẩy chúng ta khỏi tội đă phạm và giúp chúng ta xa lánh tội lỗi.

ü      củng cố đức ái mà trong đời sống hằng ngày.  Đức ái sống động này có thể xóa đi các tội nhẹ.  Đức Kitô làm cho t́nh yêu chúng ta sống dậy, ban sức mạnh để ta tự giải thoát khỏi những ràng buộc bất chính với thụ tạo và gắn bó ta chặt chẽ với Người.

ü      Nhờ t́nh yêu mà bí tích Thánh Thể khơi dậy trong tâm hồn, chúng ta được ǵn giữ khỏi phạm tội trọng. 

ü      Bí tích Thánh Thể làm nên Hội Thánh.  Ai rước lễ, đều được liên kết chặt chẽ với Đức Kitô.  Nhờ đó, Người kết hợp họ với các tín hữu khác thành một một thân thể duy nhất là Hội Thánh.  Bí tích Thánh Tẩy tháp nhập ta vào Hội Thánh, bí tích Thánh Thể canh tân, củng cố và kiện toàn sự tháp nhập này.

ü      Bí tích Thánh Thể đ̣i buộc chúng ta phải chăm sóc người nghèo. Để thực sự lănh nhận Ḿnh và Máu Đức Kitô, chúng ta phải nhận ra Người trong những người nghèo nàn nhất.

Bí tích Thánh Thể và sự hiệp nhất các Kitô hữu.

ü      Các Giáo Hội Đông Phương, dù không hoàn toàn hiệp thông nhưng vẫn liên kết chặt chẽ với với Hội Thánh Công Giáo v́ có các bí tích đích thực nhờ sự kế nhiệm các Tông Đồ, nhất là chức linh mục và bí tích Thánh Thể.

ü      Các cộng đoàn phát sinh từ cuộc Cải Cách, đă ly khai khỏi Hội Thánh Công giáo "không c̣n giữ được bản chất đích thực và nguyên vẹn của mầu nhiệm Thánh Thể v́ thiếu bí tích Truyền Chức Thánh," v́ thế Giáo hội Công Giáo không thể cùng với họ cử hành bí tích Thánh Thể được.

VII.     Bảo chứng cho vinh quang mai sau (1402-1405)

Bí tích Thánh Thể cũng c̣n là tiền dự vào vinh quang thiên quốc.  Hội Thánh biết rằng, trong bí tích Thánh Thể, Chúa đă đến và đang hiện diện giữa chúng ta; nhưng Người vẫn c̣n ẩn ḿnh.  V́ thế, khi cử hành bí tích Thánh Thể, chúng ta "đợi chờ ngày hồng phúc, ngày Chúa Giêsu Kitô, Đấng cứu độ chúng ta ngự đến."  Bí tích Thánh Thể là bảo chứng chắc chắn và là dấu chỉ tỏ tường về hy vọng một Trời Mới Đất Mới, nơi đó công lư ngự trị.

Trở về mục lục - Trang Sau