Mục 7: Điều Răn Thứ Bảy

"Ngươi không được trộm cắp" (Xh 20, 15; Đnl 5,19; (Mt 19,18).

Điều răn thứ bảy cấm lấy hoặc giữ tài sản của kẻ khác cách bất công, hay làm hại của cải họ.  Điều răn này dạy ta phải giữ công bằng và bác ái trong việc quản lư những của cải trần thế.  Các Kitô hữu cố gắng sử dụng mọi của cải trần thế để phụng sự Thiên Chúa và thực thi bác ái huynh đệ (2401).

I.       Quyền chung hưởng của cải trần thế và tư hữu (2402-2406)

Từ đầu, Thiên Chúa trao của cải trần gian cho toàn thể nhân loại. Tuy nhiên, v́ những lư do chính đáng, Ngài đă cho con người quyền tư hữu.  Quyền tư hữu không hủy bỏ món quà mà Thiên Chúa đă ban cho toàn thể nhân loại lúc đầu.  Quyền chung hưởng của cải vẫn ưu tiên.  Người sở hữu một tài sản chỉ là người quản lư của Thiên Chúa, có nhiệm vụ sinh lợi và chia sẻ lợi ích cho người khác, trước hết là những người thân của ḿnh.  Chủ nhân của những tư liệu sản xuất, vật chất hay phi vật chất, phải biết chăm lo để lợi tức của chúng đem lại ích lợi cho nhiều người.  Những người sở hữu các sản phẩm tiêu thụ phải sử dụng chừng mực, dành phần tốt đẹp hơn cho người khách, người đau ốm, người nghèo khổ.  V́ công ích, chính quyền có quyền và bổn phận điều tiết việc hành sử chính đáng quyền sở hữu.

II.    Tôn trọng con người và tài sản (2407-2418)

Trong lănh vực kinh tế, tôn trọng nhân phẩm đ̣i chúng ta phải thực thi nhân đức tiết độ, công bằng, và liên đới, theo "luật vàng" và ḷng quảng đại của Chúa. (2407).

Tôn trọng tài sản tha nhân - Điều răn thứ bảy cấm trộm cắp.  Trong trường hợp khẩn cấp, rơ ràng, và không c̣n cách nào để đáp ứng cho các nhu cầu cấp thời và thiết yếu, th́ được phép dùng tài sản tha nhân.  Mọi h́nh thức chiếm đoạt và cầm giữ cách bất công tài sản tha nhân, dù không nghịch với dân luật, vẫn nghịch với điều răn thứ bảy. Về phương diện luân lư, những việc sau đây bất hợp pháp: đầu cơ, hối lộ, lậu thuế, giả mạo chi phiếu và hóa đơn, chi tiêu quá mức, lăng phí.  Cố ư gây thiệt hại tài sản tư nhân hoặc công cộng là nghịch với luật luân lư và phải bồi thường (2408-2409).

Phải giữ lời hứa, và thi hành các hợp đồng đă cam kết trong công bằng và hợp lư.  Mọi hợp đồng đều phải được thỏa thuận và thi hành với thiện ư.  Các hợp đồng phải tuân theo công bằng giao hoán quy định những sự trao đổi giữa các cá nhân và giữa các tổ chức trong sự tôn trọng đúng mức các quyền lợi của nhau. Công bằng giao hoán phải được triệt để tôn trọng.  Không có công bằng giao hoán th́ không thể có một h́nh thức công bằng nào khác.  Công bằng giao hoán đ̣i chúng ta phải đền bù điều bất công đă làm bằng cách hoàn lại của cải đă lấy cắp cho sở hữu chủ (2410-2412). 

Các tṛ chơi đỏ đen hay đánh cá, về phương diện luân lư, không thể chấp nhận được khi chúng cướp đi những gí cần thiết để nuôi sống bản thân và người khác.  Cờ bạc gian lận là một lỗi nặng ( 2413).

Điều răn thứ bảy nghiêm cấm bất cứ hành vi hoặc dịch vụ nào dẫn tới việc nô lệ hóa con người, không nh́n nhận nhân phẩm của họ, mua bán hoặc trao đổi họ như hàng hóa (2414).

Tôn trọng sự toàn vẹn của các tạo vật - Điều răn này dạy ta phải tôn trọng sự toàn vẹn của vạn vật.  Khi sử dụng các tài nguyên khoáng chất, thực vật và động vật trong vũ trụ, con người phải để ư đến ảnh hưởng trên đời sống của tha nhân, kể cả những thế hệ tương lai; quyền này đ̣i chúng ta phải trân trọng sự toàn vẹn của vạn vật.  Thú vật là những tạo vật của Thiên Chúa và được Ngài ân cần chăm sóc.  Chúng hiện hữu để ca tụng và tôn vinh Ngài.  Do đó, con người phải biết thương chúng.  Ngài đă dựng nên con người giống h́nh ảnh Ngài và trao cho quyền quản lư chúng.  V́ thế con người được phép ăn thịt thú vật và lấy da làm y phục, thuần hóa chúng để trợ lực ḿnh trong lao động và giải trí.  Những thí nghiệm y học và khoa học trên thú vật có thể chấp nhận được về phương diện luân lư, miễn là ở trong những giới hạn hợp lư và góp phần vào việc chữa bệnh hoặc cứu mạng sống con người.  Nhưng không được hành hạ hay giết hại thú vật cách vô ích, hay chi phí những số tiền quá đáng cho chúng (2415-2418).

III.  Học thuyết xă hội của Hội Thánh

Qua Tin Mừng, Hội Thánh nhận được mặc khải trọn vẹn chân lư về con người, và dạy cho họ biết các đ̣i hỏi của công lư và ḥa b́nh, hợp với ư định khôn ngoan của Thiên Chúa.  Trong lănh vực kinh tế xă hội, Hội Thánh chỉ đưa ra một phán đoán luân lư "khi các quyền căn bản của con người hoặc phần rỗi các linh hồn đ̣i hỏi."  Về mặt luân lư, Hội Thánh quan tâm đến các khía cạnh trần thế của công ích v́ chúng qui hướng về Sự Thiện tối thượng, là cứu cánh tối hậu của chúng ta.  Hội Thánh cố gắng phổ biến những lập trường đúng đắn đối với của cải trần thế và với các quan hệ kinh tế xă hội (2419-2420).

Học thuyết xă hội của Hội Thánh là tập hợp các lời dạy của Hội Thánh về các biến cố lịch sử, dưới ánh sáng mặc khải của toàn bộ Lời Chúa, và sự trợ giúp của Chúa Thánh Thần.  Những người thiện chí dễ dàng chấp nhận giáo huấn này khi thấy các Kitô hữu thực hành trong đời sống.  Học thuyết xă hội của Hội Thánh đề ra những nguyên tắc suy tư, những tiêu chuẩn phán đoán, những đường hướng hành động:  Bất kỳ thể chế nào chỉ căn cứ vào các yếu tố kinh tế để quyết định những mối tương quan xă hội, đều nghịch với bản chất và hành vi của con người.  Về mặt luân lư, không thể chấp nhận một lư thuyết coi lợi tức là qui luật tuyệt đối và mục đích tối hậu của sinh hoạt kinh tế.  Những thể chế đ̣i hy sinh những quyền lợi căn bản của cá nhân và đoàn thể cho tổ chức sản xuất tập thể đều đi ngược với phẩm giá con người.  Những ǵ biến con người thành phương tiện thuần túy để trục lợi, đều nô lệ hóa con người, đưa tới việc tôn thờ tiền bạc và góp phần truyền bá chủ nghĩa vô thần.  Hội Thánh phi bác các ư thức hệ chuyên chế và vô thần đang hoạt động dưới h́nh thức "chủ nghĩa cộng sản" hoặc "chủ nghĩa xă hội".  Mặt khác, Hội Thánh cũng phi bác chủ nghĩa cá nhân và việc coi luật thị trường là qui luật tối thượng trên lao động của con người, trong cách thực hành của "chủ nghĩa tư bản".  Các tín hữu phải tác động vào thị trường và các sáng kiến kinh tế, để có được một điều hành hợp lư dựa trên một bậc thang giá trị đúng đắn và v́ công ích (2421-2425).

IV.   Hoạt động kinh tế và công bằng xă hội (2426-2436)

Phát triển kinh tế và gia tăng sản xuất đều nhằm phục vụ những nhu cầu của con người.  Hoạt động kinh tế được điều hành theo những phương pháp riêng nhưng phải tôn trọng các khuôn khổ luân lư và công bằng xă hội, để đáp ứng ư định của Thiên Chúa về con người. Lao động là công tŕnh trực tiếp của những con người được tạo dựng theo h́nh ảnh Thiên Chúa, và được mời gọi cùng nhau tiếp nối công tŕnh tạo dựng khi làm chủ địa cầu.  Do đó, lao động là một bổn phận.  Khi lao động, con người biểu dương các ân huệ của Đấng Tạo Hóa và những tài năng Chúa ban.  Lao động c̣n có giá trị cứu độ.  Nhờ kết hợp với Chúa Giêsu, con người được cộng tác với Người trong công tŕnh cứu độ qua việc chu toàn những bổn phận hằng ngày.  Lao động có thể là một phương thế thánh hóa và thấm nhuần các thực tại trần thế bằng Thần Khí của Đức Kitô.  Giá trị hàng đầu của lao động tùy thuộc vào chính con người, là tác giả và người thụ hưởng nó.  Lao động v́ con người, chứ không phải con người v́ lao động.  Mỗi người có quyền nhờ lao động mà có các phương thế để nuôi sống bản thân và gia đ́nh, cũng như phục vụ cộng đồng nhân loại.  Mỗi người có quyền có sáng kiến trong sinh hoạt kinh tế, sử dụng chính đáng các tài năng của ḿnh để góp phần làm ra nhiều của cải cho mọi người được hưởng, cùng gặt hái những hiệu quả chính đáng do các nỗ lực của ḿnh.  Họ phải để tâm tuân theo các qui định do chính quyền hợp pháp đề ra v́ công ích (2426-2429).

Đời sống kinh tế liên can đến nhiều quyền lợi khác nhau, thường đối nghịch nhau, nên hay xảy ra các xung đột.  Phải cố gắng giải quyết các xung đột bằng thương lượng, dựa trên sự tôn trọng các quyền lợi và bổn phận của mọi thành phần xă hội (2430).

Nhiệm vụ chính yếu của Nhà Nước là bảo đảm sự an toàn để người lao động có thể hưởng hiệu quả công việc họ làm và do đó cảm thấy được khuyến khích làm việc cách hiệu quả và lương thiện.... Nhà Nước cũng có bổn phận giám sát và hướng dẫn việc thực thi nhân quyền trong lănh vực kinh tế (2431).

Các nhà kinh doanh thương mại chịu trách nhiệm trước xă hội về ảnh hưởng đến nền kinh tế và sinh môi của công việc họ làm, và quan tâm đến lợi ích của con người chứ không chỉ lo gia tăng lợi tức (2432).

Mọi người có quyền làm việc và chọn nghề, không bị kỳ thị bất công.  Xă hội phải giúp đỡ để công dân có công ăn việc làm (2433).

Người lao động có quyền hưởng lương công bằng.  Không trả hoặc giữ tiền lương lại, là một tội bất công nghiêm trọng.  Để định giá tiền lương cho công bằng, phải lưu ư đến các nhu cầu và đóng góp của mỗi người.  Về phương diện luân lư, sự thỏa thuận giữa chủ và thợ không đủ để định mức lương (2434).

Về mặt luân lư, đ́nh công là việc chính đáng nếu không thể tránh được hay cần thiết để đạt được lợi ích tương xứng.  Nhưng không được kèm theo bạo động, hay nhằm những mục tiêu không trực tiếp liên hệ đến các điều kiện làm việc, hay trái nghịch với công ích (2435).

Không đóng tiền an ninh xă hội do chính quyền hợp pháp qui định là bất công.  Thất nghiệp luôn xúc phạm đến phẩm giá của nạn nhân, và là một đe dọa cho thế quân b́nh của đời sống.  Ngoài sự thiệt hại mà cá nhân người đó phải gánh chịu, thất nghiệp c̣n đem lại nhiều mối nguy cho gia đ́nh của họ (2436).

V.     Công bằng và t́nh liên đới giữa các quốc gia (2437-2442)

Trên b́nh diện quốc tế, t́nh trạng các nguồn tài nguyên và các phương tiện kinh tế không được phân bố đồng đều, đến nỗi gây nên một "hố sâu" giữa các quốc gia.  Ngày nay, vấn đề xă hội mang một chiều kích quốc tế, v́ nhiều lư do khác nhau như tôn giáo, chính trị, kinh tế và tài chánh.  Giữa các quốc gia có liên hệ chính trị, cần phải liên đới với nhau.  Cần phải có một cố gắng chung để huy động các nguồn tài nguyên vào những mục tiêu phát triển luân lư, văn hóa và kinh tế "nhờ xác định lại những quyền ưu tiên và các bậc thang giá trị."  Các nước giàu có trách nhiệm đối với những nước nghèo.  Đây cũng là một đ̣i hỏi của công b́nh nếu sự sung túc của các nước giàu là do những tài nguyên của các nước nghèo, nhưng chưa được trả giá đúng mức.  Viện trợ trực tiếp chỉ là nhất thời đáp ứng những nhu cầu trước mắt và đột xuất.  Phải cải tổ các thể chế kinh tế và tài chánh quốc tế, để có những trao đổi công bằng hơn với các nước chậm phát triển.  Nền tảng cho mọi phát triển trọn vẹn xă hội loài người đ̣i phải nâng cao cảm thức về Thiên Chúa và nhận thức về ḿnh.  Các mục tử của Hội Thánh không có trách nhiệm nhúng tay trực tiếp vào cơ cấu chính trị cũng như việc tổ chức đời sống xă hội.  Trách nhiệm này là ơn gọi của giáo dân; họ cộng tác với đồng bào theo sáng kiến riêng ḿnh.  Có nhiều đường lối cụ thể rộng mở cho việc tham gia chính trị của họ; nhưng phải luôn nhắm tới công ích và thích ứng với sứ điệp Tin Mừng cũng như giáo huấn Hội Thánh.

VI.   Yêu thương người nghèo (2442-2463)

Thiên Chúa chúc phúc cho ai giúp đỡ người nghèo và kết án ai lănh đạm với họ.  Chúa Giêsu nhận ra kẻ được Người tuyển chọn qua việc họ đă làm cho người nghèo.  Hội Thánh vẫn luôn yêu thương người nghèo.  T́nh yêu đối với họ phải trở thành một trong những động lực thúc đẩy các tín hữu hoạt động và làm ăn, để có mà chia sẻ với người túng thiếu.  Điều này không phải chỉ giới hạn ở sự nghèo khó về vật chất nhưng c̣n hướng tới nhiều h́nh thức nghèo đói văn hóa và tôn giáo.  T́nh yêu đối với kẻ nghèo không thể đi đôi với ḷng ham muốn giàu sang quá độ cũng như sử dụng của cải quá ích kỷ.  Các việc từ thiện là những hành vi bác ái, qua đó chúng ta giúp đỡ tha nhân những ǵ cần thiết cho thể xác và tinh thần.  Dạy dỗ, khuyên nhủ, an ủi, khích lệ, cũng như tha thứ, nhẫn nhục, chịu đựng là những hành vi bác ái về mặt tinh thần.  Công việc từ thiện về mặt vật chất phải có: cho kẻ đói ăn, cho kẻ vô gia cư tạm trú, cho kẻ rách rưới ăn mặc, thăm viếng bệnh nhân và kẻ tù đày, chôn xác kẻ chết.  Trong các việc ấy, bố thí là một trong những bằng chứng chính của t́nh bác ái, cũng là việc đẹp ḷng Thiên Chúa.  Sự khốn cùng của con người xuất hiện dưới nhiều h́nh thức.  Sự khốn cùng này là dấu chỉ cho thấy con người sau nguyên tội yếu đuối từ bẩm sinh và cần đến ơn cứu độ.  V́ thế, Đức Kitô đă chạnh ḷng thương xót và mang lấy thân phận khốn cùng của con người và tự đồng hóa với "người bé nhỏ trong các anh em."  Khi ta phục vụ người nghèo và người bệnh là ta phục vụ chính Chúa Giêsu.  Chúng ta không được lơ là trong việc giúp đỡ tha nhân, v́ chúng ta phục vụ Chúa Giêsu trong anh em .

Trở về mục lục - Trang Sau