“Mầu Nhiệm được che dấu” đã tỏ lộ
“ Điều quan trọng là chúng ta phải chú ý đến vẻ đẹp của các tạo vật,… và thấy dung nhan của Thiên Chúa chiếu rọi qua vẻ đẹp này.”
Dưới đây là bản dịch bài Giáo Lý thứ 38 về cầu nguyện của ĐTC Bênêđictô XVI ban hành trong buổi triều yết chung ngày Thứ Tư ngày 20 tháng 6 năm 2012 tại Đại Sảnh Phaolô VI. Hôm nay ĐTC tiếp tục bàn về việc cầu nguyện trong các Thư của Thánh Phaolô.
* * *
Anh chị em thân mến,
Rất thông thường thì, lời cầu nguyện của chúng ta là một lời xin ơn trợ giúp trong những lúc cần thiết. Và đó là điều bình bình thường đối với con người, bởi vì chúng ta cần được trợ giúp, cần những người khác, và cần Thiên Chúa. Vì vậy, việc chúng ta cầu xin Thiên Chúa một điều gì hay tìm kiếm sự trợ giúp của Ngài là điều bình thường. Chúng ta phải nhớ rằng kinh nguyện mà Chúa dạy chúng ta: “Kinh Lạy Cha” là một lời cầu xin, và với kinh nguyện này, Chúa dạy chúng ta những ưu tiên của việc cầu nguyện của mình. Người thanh tẩy và thanh lọc những ước muốn của chúng ta, và nhờ đó cũng thay tẩy và thanh lọc tâm hồn chúng ta. Cho nên mặc dù việc chúng ta cầu xin trong cầu nguyện là điều bình thường, nhưng không phải hoàn toàn như thế. Ngoài ra chúng ta còn có lý do để tạ ơn, và nếu để ý một chút thì chúng ta thấy rằng mình nhận được từ Thiên Chúa rất nhiều điều tốt lành: Ngài quá tốt với chúng ta và đáng cho chúng ta cảm tạ, thực ra, chúng ta cần phải dâng lên Ngài lời cảm tạ. Nhưng đó cũng phải là một kinh nguyện ngợi khen: nếu tâm hồn chúng ta mở ra, bất chấp mọi vấn đề, chúng ta sẽ thấy vẻ đẹp của các tạo vật của Ngài, sự tốt lành được tỏ lộ trong việc tạo dựng của Ngài. Vì thế, chúng ta không những chỉ cầu xin, mà còn ca ngợi và cảm tạ: chỉ bằng cách này lời cầu nguyện của chúng ta mới đầy đủ.
Trong các Thư của ngài, Thánh Phaolô không những chỉ nói về cầu nguyện; ngài chắc chắn nói đến cầu nguyên xin ơn, nhưng cũng nói đến cầu nguyện ngợi khen và chúc tụng vì tất cả những gì mà Thiên Chúa đã thực hiện và tiếp tục hoàn thành trong lịch sử nhân loại.
Hôm nay tôi muốn chú tâm vào chương thứ nhất của Thư gửi tín hữu Êphêsô, được mở đầu bằng một lời cầu nguyện, một thánh thi chúc tụng, để diễn tả lòng biết ơn và niềm vui. Thánh Phaolô chúc tụng Thiên Chúa, Cha của Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, bởi vì Ngài đã tỏ cho chúng ta biết “mầu nhiệm Thánh Ý của Ngài” (Ephesians 1:9). Thực sự, chúng ta có lý do để cảm tạ Thiên Chúa nếu chúng ta biết những gì còn đang bị che dấu: Thánh Ý của Ngài đối với chúng ta, dành cho chúng ta; đó là “mầu Thánh Ý của Ngài.”
“Mysterion”, “Mầu Nhiệm” là một thuật ngữ được lập đi lập lại thường xuyên trong Thánh Kinh và Phụng Vụ Thánh. Tôi không muốn bàn về triết lý, nhưng trong ngôn ngữ phổ thông từ đó có nghĩa là điều không thể biết được, một thực tại chúng ta không thể hiểu nổi bằng trí khôn của mình. Bài thánh thi mở đầu Thư gửi tín hữu Êphêsô cầm tay và dẫn chúng ta đến một ý nghĩa sâu xa hơn của thuật ngữ này và thực tại mà nó nói đến. Đối với các tín hữu, “mầu nhiệm” không hẳn điều chưa biết; nhưng theo ý muốn nhân từ của Thiên Chúa, thì kế hoạch yêu thương của Ngài là điều được mặc khải trọn vẹn nơi Đức Chúa Giêsu Kitô và cho chúng ta khả năng để “hiểu biết cùng toàn thể các thánh thế nào là chiều rộng, chiều dài, và chiều sâu, và biết tình yêu của Đức Kitô” (Ephesians 3:18-19). “Mầu nhiệm được che dấu” của Thiên Chúa được mạc khải là Thiên Chúa yêu thương chúng ta và đã yêu thương chúng ta ngay từ nguyên thủy, từ muôn đời.
Như vậy, chúng ta hãy tạm ngừng lại giây lát ở lời cầu nguyện long trọng và sâu sắc này. “Chúc tụng Thiên Chúa và là Cha Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta” (Ephesians 1:3). Thánh Phaolô sử dụng động từ “euloghein”, thường được dùng để dịch dịch từ “barak” của tiếng Do Thái, có nghĩa là ngợi khen, tôn vinh, cảm tạ Thiên Chúa Cha là nguồn gốc của mọi sự tốt lành và ơn cứu độ, là Đấng “đã chúc lành cho chúng ta bằng muôn vàn ơn phúc thiêng liêng trong Đức Kitô”.
Thánh Tông Đồ cảm tạ và ngợi khen, nhưng ngài cũng suy niệm về những lý do đưa con người đến việc ngợi khen này, bằng cách trình bày những yếu tố căn bản của kế hoạch của Thiên Chúa và các giai đoạn của nó. Trước hết chúng ta phải chúc tụng Thiên Chúa Cha – như Thánh Phaolô viết: “Ngài đã chọn chúng ta trong Người ngay cả trước khi tạo thành vũ trụ, để chúng ta trở nên thánh thiện và tinh tuyền trước mặt Ngài trong tình yêu.” (câu 4). Điều làm cho chúng ta nên thánh thiện và tinh tuyền là đức ái. Thiên Chúa đã kêu gọi chúng ta vào sự sống, vào sự thánh thiện. Và sự lựa chọn này xảy ra thậm chí trước khi tạo dựng thế gian. Chúng ta luôn luôn hiện hữu trong kế hoạch của Ngài, trong ý tưởng của Ngài. Với ngôn sứ Giêrêmia, chúng ta cũng có thể xác quyết rằng trước khi hình thành chúng ta trong bụng mẹ, Ngài đã biết chúng ta (x. Gr 1:5); và vì biết chúng ta, Ngài cũng yêu thương chúng ta. Ơn gọi nên thánh là hiệp thông với Thiên Chúa, là thuộc về kế hoạch vĩnh cửu của Thiên Chúa này, một kế hoạch kéo dài trong lịch sử và bao gồm tất cả mọi người nam nữ trên thế gian bởi vì đó là một ơn gọi phổ quát. Thiên Chúa không loại trừ ai; kế hoạch của Ngài là kế hoạch yêu thương. Thánh Gioan Kim Khẩu quả quyết: “Chính Thiên Chúa đã tạo dựng chúng ta là thánh, nhưng chúng ta được mời gọi để tiếp tục làm thánh. Thánh là người sống bằng đức tin” (Bài Giảng về Thư gửi tín hữu Êphêsô, 1:1-4).
Thánh Phaolô nói tiếp: Thiên Chúa đã tiền định cho chúng ta, đã chọn chúng ta làm “nghĩa tử qua Đức Chúa Giêsu Kitô”, để được kết hợp với Con Một của Ngài. Thánh Tông Đồ nhấn mạnh sự rộng lượng của kế hoạch tuyệt vời này của Thiên Chúa đối với loài người. Thiên Chúa chọn chúng ta không phải vì chúng ta tốt, nhưng vì Ngài là Đấng Tốt Lành. Người xưa nói về sự tốt lành: bonum est diffusivum sui: sự tốt lành tự truyền thông; tự truyền thông, tự lan rộng chính là bản chất của sự tốt lành. Vì vậy, vì Thiên Chúa nhân lành và truyền thông sự tốt lành, nên Ngài tạo dựng bởi vì Ngài muốn truyền thông sự tốt lành của Ngài cho chúng ta và làm cho chúng ta nên tốt lành và thánh thiện.
Ờ trung tâm của lời cầu nguyện chúc tụng, Thánh Tông Đồ cho thấy cách mà kế hoạch cứu độ của Chúa Cha được thực hiện trong Đức Kitô, Con Yêu Dấu của Ngài. Thánh nhân viết, “Trong Người, chúng ta được cứu chuộc nhờ máu Người, được ơn tha tội theo sự phong phú của ân sủng Ngài” (ÊPhilippians 1:7). Hy Tế thập giá của Đức Kitô là một biến cố độc đáo và không thể lặp lại được mà qua đó Chúa Cha đã tỏ bày một cách huy hoàng tình yêu mà Ngài dành cho chúng ta, không những chỉ bằng lời nói, mà bằng một cách cụ thể. Thiên Chúa rất cụ thể và tình yêu của Ngài quá cụ thể đến nỗi đi vào lịch sử, làm người để cảm thấy thân phận con người là gì cùng sống trong thế giới được tạo dựng như thế nào, và Người chấp nhận con đường đau khổ của Cuộc Khổ Nạn, trải qua ngay cả cái chết. Tình yêu của Thiên Chúa quá cụ thể đến nỗi Ngài không những chỉ tham gia vào sự sống của chúng ta, mà còn cả đau khổ và sự chết của chúng ta nữa. Nhờ Hy Tế thập giá chúng ta trở thành “tài sản của Thiên Chúa”, vì máu Đức Kitô cứu chuộc chúng ta khỏi tội lỗi, rửa sạch chúng ta khỏi sự dữ, và kéo chúng ta ra khỏi cảnh nô lệ của tội lỗi và sự chết.
Thánh Phaolô mời gọi chúng ta xét đến chiều sâu của tình yêu Thiên Chúa, là điều làm biến đổi lịch sử, đã biến đổi cuộc đời của chính Thánh Nhân từ một kẻ bách hại các Kitô hữu thành một Tông Đồ không biết mệt của Tin Mừng. Vang vọng một lần nữa những lời đảm bảo của Thư gửi tín hữu Rôma: “Nếu Thiên Chúa về phe chúng ta, thì ai có thể chống lại chúng ta được? Ngài là Ðấng đã không tha cho chính Con Một Mình, nhưng đã trao nộp Người vì tất cả chúng ta, thì làm sao Ngài lại không ban cho chúng ta tất cả những điều khác cùng với Người?… Vì tôi tin chắc rằng, dù sự chết hay sự sống, thiên sứ hay ma quỷ, dù những sự việc trong hiện tại hay trong tương lai, dù quyền lực, dù trời cao hay vực thẳm, cho dù bất cứ gì khác trong các loài thụ tạo, cũng không có thể tách được chúng ta ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa trong Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta” (Romans 8:31-32; 38-39). Sự đảm bảo này là Thiên Chúa về phía chúng ta và không tạo vật có thể tách chúng ta ra khỏi Ngài, vì tình yêu của Ngài mạnh hơn. Chúng ta phải ghi nhớ điều này trong con người của mình trong ý thức là Kitô hữu của mình.
Cuối cùng, phúc lành của Thiên Chúa được kết thúc bằng một lời ám chỉ về Chúa Thánh Thần là Đấng đã được đổ vào lòng chúng ta, Đấng Bảo Trợ (Paraclet) mà chúng ta nhận được như bảo chứng của lời hứa, như Thánh Phaolô nói: “Ngài là bảo chứng phần gia nghiệp của chúng ta, cho đến ngày chúng ta được chiếm hữu gia sản này, để ngợi khen sự vinh hiển Thiên Chúa” (Eph 1.14). Chúng ta nghe biết rằng Ơn Cứu Độ chưa hoàn tất, nhưng sẽ hoàn tất cách trọn vẹn khi tất cả những người mà Thiên Chúa chiếm hữu được cứu rỗi. Chúng ta vẫn đang đi trên cuộc hành trình cứu độ, mà thực tại thiết yếu của nó được ban cho chúng ta qua cái chết và sự sống lại của Chúa Giêsu. Chúng ta đang trên đường hướng về ơn cứu độ chung cuộc, hướng về cuộc giải thoát hoàn toàn của con cái Thiên Chúa. Và Chúa Thánh Thần là dảm bảo chắc chắn rằng Thiên Chúa sẽ đem kế hoạch cứu độ của Ngài đến hoàn thành, khi Ngài phục hồi cho “Đức Kitô, là thủ lãnh duy nhất, mọi sự trên trời dưới đất” (Ephesians 1:10). Thánh Gioan Kim Khẩu chú giải về điểm này: “Thiên Chúa đã chọn chúng ta cho đức tin và đã đóng trên chúng ta ấn tín thừa kế của vinh quang tương lai” (Bài Giảng về Thư Ephesians 2:11-14). Chúng ta phải chấp nhận rằng cuộc hành trình cứu độ cũng là cuộc hành trình của chúng ta, bởi vì Thiên Chúa muốn các tạo vật tự do tình nguyên thưa “xin vâng”, nhưng trước hết và trên hết nó là cuộc hành trình của Thiên Chúa. Chúng ta ở trong tay Ngài và sự tự do của chúng ta là đi trên con đường mà Ngài đã rộng mở. Bằng cách cùng đi trên đường cứu độ với Đức Kitô, chúng ta cảm thấy ơn cứu độ đang được thể hiện cách trọn vẹn.
Viễn cảnh mà Thánh Phaolô trình bày cho chúng ta trong lời cầu nguyện chúc tụng tuyệt vời này dẫn chúng ta đến chiêm ngắm hành động của Ba Ngôi Thiên Chúa: Chúa Cha, Đấng đã chọn chúng ta trước khi tạo thành thế gian; Ngài đã nghĩ đến chúng ta và tạo thành chúng ta; Chúa Con cứu độ chúng ta bằng máu của Người; và Chúa Thần Thánh là Đấng đảm bảo ơn cứu độ và vinh quang của chúng ta trong tương lai. Trong việc cầu nguyện liên tục, và qua mối liên hệ hàng ngày với Thiên Chúa, cũng như Thánh Phaolô, chúng ta học phân biệt cách rõ ràng hơn dấu chỉ của kế hoạch và hành động này: trong vẻ đẹp của Đấng Tạo Hóa được tỏ bày qua các tạo vật của Ngài (x. Ephesians 3:9 ), như bài hát của Thánh Phanxicô Assisi: “Lạy Chúa, chúc tụng Chúa, qua tất cả các tạo vật của Ngài” (FF 263).
Điều quan trọng là chúng ta phải chú ý đến vẻ đẹp của các tạo vật, đặc biệt là lúc này trong những ngày nghỉ hè, và thấy dung nhan của Thiên Chúa chiếu rọi qua vẻ đẹp này. Trong cuộc đời của các ngài, các Thánh đã làm sáng tỏ những gì mà quyền năng của Thiên Chúa có thể thực hiện trong sự yếu đuối của con người. Và quyền năng ấy cũng có thể được thực hiện trong chúng ta. Trong toàn thể lịch sử cứu độ, trong đó Thiên Chúa đã tự đến gần chúng ta và kiên nhẫn chờ đợi giờ của chúng ta, Ngài hiểu sự bất trung của chúng ta, khuyến khích những cố gắng của chúng ta và hướng dẫn chúng ta.
Trong cầu nguyện, chúng ta học cách nhìn thấy những dấu chỉ của kế hoạch nhân từ này trong cuộc hành trình của Hội Thánh. Vì vậy, chúng ta lớn lên trong tình yêu của Thiên Chúa, mở cửa tâm hồn để Thiên Chúa Ba Ngôi có thể đến ngự trong chúng ta, soi sáng, sưởi ấm và hướng dẫn cuộc đời chúng ta. “Ai yêu mến Thầy, sẽ giữ lời Thầy và Cha Thầy sẽ yêu mến người ấy và Chúng Ta sẽ đến và ở với người ấy.” (Ga 14:23), đó là điều mà Chúa Giêsu nói với các môn đệ khi Người hứa hồng ân Chúa Thánh Thần, là Đấng sẽ dạy các ông tất cả mọi sự. Thánh Irênê đã từng nói rằng trong mầu nhiệm Nhập Thể, Chúa Thánh Thần có thói quen ngự trong con người. Trong cầu nguyện chúng ta cũng phải có thói quen ở cùng Thiên Chúa. Đỉều rất quan trọng là chúng ta học ở cùng Thiên Chúa, và nhờ đó chúng ta thấy rằng được ở với Ngài đẹp biết bao, đó là ơn cứu độ.
Các bạn thân mến, trong khi cầu nguyện nuôi dưỡng đời sống tinh thần của chúng ta, chúng ta trở nên có thể hiểu điều mà Thánh Phaolô gọi là “mầu nhiệm đức tin” với một lương tâm trong sáng (x. 1 Timothy 3:9). Cầu nguyện là một cách để “có thói quen” ở cùng Thiên Chúa, tạo ra những người nam nữ được linh hoạt không phải bởi tính ích kỷ, ham muốn chiếm hữu, khao khát quyền lực, nhưng từ long đại lượng, ước muốn yêu thương, khát khao phục vụ, tức là được linh hoạt bởi Thiên Chúa; và chỉ bằng cách này chúng ta có thể mang lại ánh sáng vào bóng tối của thế gian.
Tôi muốn kết thúc bài giáo lý này bằng lời kết thúc của Thư gửi tín hữu Rôma. Cùng với Thánh Phaolô, chúng ta cũng làm vinh danh Thiên Chúa bởi vì Ngài đã cho chúng ta biết tất cả về chính Ngài trong Đức Giêsu Kitô và đã ban cho chúng ta Đấng An Ủi, là Thần Chân Lý. Thánh Phaolô viết cuối Thư gửi tín hữu Rôma: “Giờ đây xin chúc tụng Ðấng có thể làm cho anh em được vững mạnh theo Tin Mừng của tôi trong khi rao giảng Ðức Giêsu Kitô, theo sự mặc khải về một mầu nhiệm được giữ kín tự ngàn xưa nhưng nay lại được tỏ ra qua lời các ngôn sứ trong Sách Thánh, theo lệnh của Thiên Chúa Hằng Hữu, cho muôn dân biết, để họ vâng phục trong đức tin. Vinh danh một mình Thiên Chúa là Ðấng khôn ngoan đến muôn thuở muôn đời, qua Ðức Giêsu Kitô. Amen”(16:25-27). Cảm ơn anh chị em.
Phaolô Phạm Xuân Khôi chuyển ngữ