Thứ Năm Tuần 16 TN, Năm lẻ
Bài đọc: Exodus 19:1-2,16-20; Matthew 13:10-17.
Thiên Chúa vẫn không ngừng quan tâm, mặc khải, và thi ân cho con người. Vấn đề ở chỗ là con người có biết nhận ra và đáp trả cách xứng đáng hay không. Nếu biết nhận ra và đáp trả, con người càng ngày càng sở hữu hồng ân nhiều hơn; nếu không, ngay cả những gì con người đang sở hữu cũng từ từ biến mất. Một trong những điều nguy hiểm nhất làm con người xa cách Thiên Chúa là thái độ tự mãn: cho mình đã biết, đã có quá đủ, và không cần nhờ đến Thiên Chúa.
Các Bài Đọc hôm nay dẫn chứng một lần nữa tình yêu của Thiên Chúa, biểu lộ qua sự quan tâm và chăm sóc Ngài dành cho con người. Trong Bài Đọc I, Thiên Chúa muốn ông Moses chuẩn bị tâm hồn dân chúng để Ngài hiện xuống với dânIsraeltrên đỉnh núi Sinai. Mục đích của cuộc thần hiện là để dân chúng biết uy quyền Thiên Chúa; đồng thời củng cố địa vị cho Moses, người lãnh đạo Ngài đã chọn để đưa dân vào Đất Hứa. Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu cắt nghĩa tại sao người dùng dụ ngôn để nói với dân chúng, vì trí óc họ chưa hiểu được những mầu nhiệm của Nước Trời như các môn đệ. Họ phải siêng năng học hỏi và cần sự trợ giúp của Thiên Chúa mới có thể hiểu được; nếu không, ngay cả những gì họ nghe Chúa Giêsu nói cũng sẽ mất.
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Cuộc thần hiện trên núi Sinai
1.1/ Mục đích của cuộc thần hiện: là để dân chúng nhận ra uy quyền Thiên Chúa, và để củng cố địa vị cho Moses, người lãnh đạo Thiên Chúa chọn để đưa dân vào Đất Hứa. Bổn phận của dân là phải tuyệt đối tin tưởng vào Thiên Chúa cũng như Moses.
(1) Phải tránh thái độ khinh thường Thiên Chúa và các ngôn sứ của Ngài: Tục ngữ Việt-nam có câu lột tả được thái độ của dân chúng đối với Thiên Chúa và với các người đại diện của Ngài: “Gần chùa gọi bụt bằng anh!” Khi con người thấy Thiên Chúa quá thương và luôn làm ơn cho mình, con người cho đó là bổn phận của Thiên Chúa. Khi con người được hiện diện trong Thánh Điện quá thường xuyên, con người tỏ dấu khinh thường bằng cách nói chuyện và chơi giỡn với nhau ngay trước mặt Thiên Chúa. Khi con người đã quá quen với nhà lãnh đạo vì đã từng ăn nhậu, chơi giỡn với nhau, họ coi nhà lãnh đạo cũng như “cá mè một lứa.” Vì thế, Thiên Chúa phải tỏ uy quyền cho dân biết có một khoảng cách vô định giữa Thiên Chúa và con người; nếu Thiên Chúa không yêu thương và quan tâm tới, con người cũng chỉ là hạt cát trong sa mạc. Ngài có thể làm con người ra hư vô bất cứ lúc nào.
(2) Phải chuẩn bị tâm hồn trong sạch để ra gặp Thiên Chúa: Đức Chúa phán với ông Moses: “Hãy đến với dân và bảo họ: hôm nay và ngày mai phải giữ mình cho khỏi nhiễm uế, phải giặt quần áo, và đến ngày kia phải sẵn sàng, vì ngày kia Đức Chúa sẽ ngự xuống trên núi Sinai trước mắt toàn dân.”
Được ra mắt Thiên Chúa, vị Chúa Tể Trời Đất, không phải là điều tầm thường; vì thế, con người cần phải chuẩn bị cả tâm hồn lẫn thể xác. Các thánh thường lấy ví dụ: nếu con người phải chuẩn bị kỹ càng thế nào khi gặp vua chúa trần gian, họ cần phải chuẩn bị kỹ càng hơn nữa khi ra mắt vị Chúa Tể Trời Đất. Thế mà có những người mặc đồ ngủ hay đồ tắm biển đi nhà thờ, miệng nhai kẹo cao su khi lên lãnh nhận Mình Thánh Chúa, để con chạy chơi giỡn trong nhà thờ như đang ở ngoài công viên. Nếu Thiên Chúa tiếp tục trừng phạt những người vô phép như trong Cựu Ước, hỏi mấy người chúng ta còn sống sót để vào diện kiến Thánh Nhan?
1.2/ Thiên Chúa tỏ uy quyền trước mặt dân chúng trên đỉnh núi Sinai: Theo truyền thống, Thiên Chúa thường tỏ mình trên các đỉnh núi: cho tiên-tri Elijah trên đỉnh núi Horeb, cho ba tông-đồ yêu dấu trên đỉnh núi Thabor. Núi Sinai là một ngọn núi rất đặc biệt vì vẻ linh thiêng của nó, lúc nào cũng có mây mù che phủ. Khách hành hương rất thích được ở trên đỉnh núi khi mặt trời mọc để nhìn thấy cảnh hùng vĩ của quang cảnh chung quanh; vì thế, họ phải bắt đầu leo khi trời vẫn còn tối.
Trình thuật Sách Xuất Hành kể: “Đến ngày thứ ba, ngay từ sáng, có sấm chớp, mây mù dày đặc trên núi, và có tiếng tù và thổi rất mạnh. Toàn dân trong trại đều run sợ. Ông Moses đưa dân ra khỏi trại để nghênh đón Thiên Chúa; họ đứng dưới chân núi. Cả núi Sinai nghi ngút khói, vì Đức Chúa ngự trong đám lửa mà xuống; khói bốc lên như khói lò lửa và cả núi rung chuyển mạnh. Tiếng tù và mỗi lúc một tăng lên rất mạnh. Ông Moses nói, và Thiên Chúa trả lời trong tiếng sấm. Đức Chúa ngự xuống trên núi Sinai, trên đỉnh núi. Người gọi ông Moses lên đỉnh núi, và ông đi lên.”
2/ Phúc Âm: Con người cần khiêm nhường học hỏi mới có thể nhận ra Thiên Chúa.
2.1/ Dụ ngôn và mầu nhiệm: Các môn đệ đến gần hỏi Đức Giêsu rằng: “Sao Thầy lại dùng dụ ngôn mà nói với họ?” Người đáp: “Bởi vì anh em thì được ơn hiểu biết các mầu nhiệm Nước Trời, còn họ thì không. Ai đã có thì được cho thêm, và sẽ có dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy mất. Bởi thế, lý do Thầy dùng dụ ngôn mà nói với họ, vì họ nhìn mà không thấy, lắng nghe mà không nghe, cũng không hiểu.”
+ Dụ ngôn (parabolh,): là một trình thuật hay một câu có thể dài hay ngắn. Mục đích là để dẫn chứng một sự thật qua việc so sánh hay đồng nhất. Tác giả thường dùng những gì con người đã biết để dẫn họ đến một thực tại cao hơn.
+ Mầu nhiệm (musth,rion): chúng ta thường hiểu là những gì tối nghĩa, khó hiểu, hay không thể hiểu. Người Rôma và Hy-lạp hiểu mầu nhiệm là những gì không thể hiểu với những khách bàng quang; nhưng đối với những người trong cuộc, những điều này quá rõ ràng. Lý do, người trong cuộc đã được dạy dỗ, soi sáng, và trải qua kinh nghiệm.
+ Định luật trần gian: “Ai đã có thì được cho thêm, và sẽ có dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy mất.” Thoạt nghe, một người có thể cho Thiên Chúa bất công, nhưng thực tế chứng minh đây là một định luật. Đối với những chuyên gia, vì họ càng ngày càng nghiên cứu, hội thảo, và thí nghiệm, nên kiến thức của họ ngày càng sâu hơn trong chuyên nghành của họ; nhưng nếu một người cũng học về lãnh vực đó, nhưng không có cơ hội áp dụng, họ dần dần sẽ mất luôn kiến thức mà họ đã có lúc đầu.
2.2/ Thiên Chúa tiền định? Chúa Giêsu trưng dẫn lời sấm của ngôn sứ Isaiah. Đây là lời sấm khó hiểu và nhiều người dựa vào để chứng minh Thuyết Tiền Định: Nếu Thiên Chúa đã định cho ai phải hư mất, họ sẽ không có cách nào để được cứu độ! Trước tiên, chúng ta cần hiểu truyền thống của Do-thái: không một sự việc nào xảy ra trong cuộc đời ngoài thánh ý Chúa; vì thế, việc con người cứng lòng không tin cũng nằm trong sự quan phòng của Thiên Chúa. Tuy nhiên, họ không có ý quy trách nhiệm cho Thiên Chúa, nhưng quy trách nhiệm vào sự cứng lòng của con người. Chương 9 của Gioan khi Chúa chữa người mù từ lúc mới sinh, giúp chúng ta nhận ra chân lý này: Chúa làm phép lạ chữa người mù, các kinh-sư thẩm vấn anh mù để biết ai đã chữa lành anh và cách thức chữa, họ còn thẩm vấn cha mẹ anh để có thể chắc chắn anh bị mù … Nhưng sau cùng, họ từ chối nhận Chúa Giêsu đã làm phép lạ đó và kết tội Chúa đã vi phạm ngày Sabbath; trong khi người mù không chỉ được trông thấy, còn được nhận ra và tin vào Chúa.
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
– Chúng ta phải chuẩn bị tâm hồn mỗi khi lắng nghe và học hỏi Lời Chúa, mỗi khi tiếp nhận Chúa vào lòng, và nhất là ra nghênh đón Thiên Chúa trong ngày cuối của đời chúng ta.
– Để hiểu những mầu nhiệm Nước Trời, chúng ta cần có thái độ khiêm nhường và bỏ thời gian để học hỏi.
LM. Anthony Đinh Minh Tiên, OP