Thứ Sáu Tuần 16 TN, Năm lẻ.
Bài đọc: Exodus 20:1-17; Matthew 13:18-23.
Có hai quan niệm rất khác nhau về Lề Luật: Thứ nhất, quan niệm đương thời cho Lề Luật là những gì gò bó, ngăn cản sự tự do của con người. Vì thế, họ chủ trương càng ít luật càng tốt. Hiện đang có phong trào chống lại việc trưng bày Mười Điều Răn nơi các tòa án. Thứ hai, quan niệm của người Do-thái, họ rất hãnh diện với Thập Giới, vì đây là những điều mà Thiên Chúa đã thân hành ban cho họ để biết cách sống hạnh phúc.
Các Bài Đọc hôm nay muốn nói lên sự quan trọng tuyệt đối của Lời Chúa. Trong Bài Đọc I, Thiên Chúa đã thân hành hiện ra và ban Thập Giới cho dân Israel qua Moses trước khi họ vào Đất Hứa. Trong Phúc Âm, Chúa Giêsu cắt nghĩa cho các môn đệ dụ ngôn “Người gieo giống.” Ngài đưa ra những lý do tại sao tất cả cùng nghe Lời Chúa, thế mà có người chẳng được lợi ích chi cả; trong khi những người khác sinh hoa kết trái, người được 30, được 60, hay được 100.
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Thập Giới (deca-logue tiếng Anh, deka-logoi, tiếng Hy-lạp): là mười lời hay 10 câu mà Thiên Chúa ban cho dân Israel. Những lời này là món quà vô giá của Thiên Chúa. Ngài mong muốn con người phải tuyệt đối thi hành để được sống hạnh phúc muôn đời. Theo trình thuật của Sách Xuất Hành hôm nay và Sách Đệ Nhị Luật (Deuteronomy 5:6-21), Thiên Chúa là tác giả của Thập Giới, vì những lời ngay từ đầu: “Thiên Chúa phán tất cả những lời sau đây.” Một số học giả Kinh Thánh cho đây là những qui luật mà các nhà lãnh đạoIsrael tổng hợp lại qua các thời đại. Thập Giới được chia thành hai phần: phần một gồm 3 điều và phần hai gồm 7 điều.
1.1/ Phần một: Phải kính mến Thiên Chúa trên hết mọi sự: Phần này mô tả sự liên hệ giữa Thiên Chúa và con người.
(1) “Ta là Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi … Ngươi không được có thần nào khác đối nghịch với Ta” là phần chính yếu. Các câu khác thêm vào có mục đích cắt nghĩa cho rõ ràng hơn. Giới răn thứ nhất ngăn cấm con người không được thờ bất cứ thần nào khác ngoài Thiên Chúa.
(2) Ngươi không được dùng danh Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, một cách bất xứng. Giới răn thứ hai ngăn cấm con người kêu tên cực trọng của Thiên Chúa, YHWH, cách vô cớ: chỉ được kêu để chúc lành (Genesis 4:26, Psalm 72:19); không được kêu để chửi rủa hay thề thốt.
(3) Ngươi hãy nhớ ngày Sabbath. Trong sáu ngày, ngươi sẽ lao động và làm mọi công việc của ngươi. Còn ngày thứ bảy là ngày Sabbath kính Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi. Ngày đó, ngươi không được làm công việc nào, cả ngươi cũng như con trai con gái, tôi tớ nam nữ, gia súc và ngoại kiều ở trong thành của ngươi.
1.2/ Yêu thương tha nhân: Nhiều người gọi 7 luật kế tiếp là những luật tự nhiên (natural laws), những điều này mô tả sự liên hệ giữa con người với con người.
(4) Ngươi hãy thờ cha kính mẹ, để được sống lâu trên đất mà Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, ban cho ngươi. Đây là giới răn duy nhất có kèm theo lời hứa được sống lâu.
(5) Ngươi không được giết người. Giới răn thứ năm muốn bảo vệ sự thánh thiêng của sự sống. Giết người ngoài chiến trận được phép vì để bảo vệ quyền sống của mình.
(6) Ngươi không được ngoại tình. Giới răn thứ sáu bảo vệ sự thánh thiêng của hôn nhân và bảo vệ quyền của cả hai vợ chồng.
(7) Ngươi không được trộm cắp. Giới răn thứ 7 bảo vệ quyền sở hữu của tất cả mọi người trong xã hội.
(8) Ngươi không được làm chứng gian hại người. Giới răn thứ 8 ngăn cấm việc làm chứng gian cả nơi tòa án lẫn đời sống thường ngày.
Truyền thống Công Giáo chia giới răn cuối cùng làm hai phần. Hai giới răn thứ 9 và 10 ngăn cấm tất cả những ham muốn bất chính.
(9) Ngươi không được ham muốn vợ (hay chồng) người ta. Giới răn này dựa trên lời Chúa Giêsu dạy: “Ai nhìn xem người phụ nữ và ước ap phạm tội với họ, thì đã phạm tội ngoại tình rồi.”
(10) Ngươi không được ham muốn nhà người ta, tôi tớ nam nữ, con bò con lừa, hay bất cứ vật gì của người ta.
2/ Phúc Âm: Chúa Giêsu cắt nghĩa dụ ngôn người gieo giống.
Như nhà nông phải chuẩn bị thửa ruộng bằng cách cầy bừa để nhặt đi tất cả sỏi đá và gai góc, san phẳng và giữ đất cho ẩm trước khi gieo hạt giống vào; con người cũng phải chuẩn bị tâm hồn bằng cách dành thời gian cho tâm hồn lắng đọng xuống, xua đi tất cả những lo toan và bất an của cuộc sống, cầu xin Thánh Thần soi sáng và hướng dẫn trước khi nghe Lời Chúa. Chúa Giêsu đưa ra 4 trường hợp cụ thể của những người nghe Lời Chúa và hậu quả:
(1) Miền vệ đường: Chúa Giêsu cắt nghĩa: “Hễ ai nghe lời rao giảng Nước Trời mà không hiểu, thì quỷ dữ đến cướp đi điều đã gieo trong lòng người ấy: đó là kẻ đã được gieo bên vệ đường.”
Đây là những người có thái độ khinh thường hay không quan tâm đến những gì Chúa dạy: Những người tham dự Thánh Lễ cách chiếu lệ, đi lễ trễ khi Lời Chúa đã bắt đầu, ra ngoài hút thuốc, hay nói chuyện, hay ngủ gật, hay để trí óc viễn du, khi linh mục cắt nghĩa Lời Chúa. Những người không bao giờ chịu tham dự các dịp tĩnh tâm giáo xứ hay học hỏi Lời Chúa dưới bất cứ hình thức nào. Với thái độ khinh thường Lời Chúa như thế, làm sao Lời Chúa có thể vào trong tâm hồn để sinh lợi ích được!
(2) Miền sỏi đá: Chúa Giêsu cắt nghĩa: “Còn kẻ được gieo trên nơi sỏi đá, đó là kẻ nghe Lời và liền vui vẻ đón nhận. Nhưng nó không đâm rễ mà là kẻ nhất thời, khi gặp gian nan hay bị ngược đãi vì Lời, nó vấp ngã ngay.”
Đây là những người cũng chịu chú ý nghe Lời Chúa, nhưng không chịu bỏ thời gian để học hỏi, để suy gẫm, và để đào sâu Lời Chúa. Họ dành rất nhiều thời gian để giải trí, trò chuyện, hay đọc những sách vô bổ; nhưng luôn than không có giờ để đọc Lời Chúa hay Lời Chúa khó hiểu! Nếu họ không hiểu Lời Chúa, làm sao họ có thể áp dụng trong cuộc sống để sinh ích cho cuộc đời họ!
(3) Miền bụi gai: “Còn kẻ được gieo vào bụi gai, đó là kẻ nghe Lời, nhưng nỗi lo lắng sự đời, và bả vinh hoa phú quý bóp nghẹt, khiến Lời không sinh hoa kết quả gì.”
Đây là những người chỉ quan tâm hay quá đặt nặng sự quan trọng của đời sống vật chất: Họ đặt những mối lợi vật chất trên sự kính mến Thiên Chúa và hiểu biết Lời Chúa. Họ chọn đi lễ nào cha giảng ngắn nhất, giờ lễ tiện nhất, mặc dù chẳng hiểu gì Lời Chúa hay Bài Giảng; để còn kịp giờ làm hay có nhiều giờ đi chơi, giải trí. Đây cũng là những người đặt lợi lộc vật chất trên tình nghĩa anh em. Họ không dám hy sinh lợi lộc vật chất để sống và làm chứng cho Lời Chúa.
(4) Miền đất tốt: “Còn kẻ được gieo trên đất tốt, đó là kẻ nghe Lời và hiểu, thì tất nhiên sinh hoa kết quả và làm ra, kẻ được gấp trăm, kẻ được sáu chục, kẻ được ba chục.”
Đây là những người luôn đặt Thiên Chúa trên hết mọi sự, ham muốn học hỏi, và thi hành Lời Chúa. Họ biết chuẩn bị tâm hồn, đọc trước và suy gẫm Lời Chúa trước khi tới nhà thờ tham dự Thánh Lễ. Hơn nữa, họ luôn tìm dịp để học hỏi và nghiên cứu thêm; đồng thời biết áp dụng Lời Chúa trong mọi trường hợp của cuộc đời. Không lạ gì khi đời sống của họ luôn tăng trưởng về mọi phương diện: tâm linh, trí tuệ, tình cảm, và nhân bản.
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
– Thập Giới không giới hạn tự do của con người, nhưng là những điều tối cần để con người sống hạnh phúc và tránh cho con người những nguy hiểm trong cuộc đời.
– Để Lời Chúa có thể vào tâm hồn, đâm rễ sâu, và sinh hoa kết trái, chúng ta cần chuẩn bị tâm hồn, cầu xin sự soi sáng của Thánh Thần, và chuyên chăm học hỏi mỗi khi nghe Lời Chúa.
LM. Anthony Đinh Minh Tiên, OP