Chủ Nhật IV Mùa Vọng, Năm B.
Bài đọc: 2 Samuel 7:1-5,16; Romans 16:25-27; Luke 1:26-38.
Sau khi đã định vị, sửa dọn, và vui mừng đón chờ Đấng Cứu Thế trong ba Chủ Nhật vừa qua, phụng vụ Lời Chúa tuần này đưa chúng ta vào Mầu Nhiệm Cứu Độ ngòai sức tưởng tượng và vượt quá khả năng hiểu biết của con người. Vì một Thiên Chúa, tuy uy quyền vô biên và sức mạnh khôn tả, đã chọn để xuống ở với con người; không phải trong chiếc lều vải như thời dân Do-Thái lang thang trong sa mạc, nhưng trong cung lòng Đức Trinh Nữ Maria như một Hài Nhi, để được sinh ra và ở với con người.
Trong Bài đọc I, vì lòng nhiệt thành và biết ơn, Vua David muốn xây “Nhà” cho Thiên Chúa; nhưng Vua không hiểu rằng cả ngôi nhà vũ trụ cũng không chứa nổi Thiên Chúa. Ngược lại, chính Thiên Chúa sẽ xây “Nhà” cho David: cho chính Vua, cho giòng dõi của Vua, cho dân tộc Do-Thái, và cho tất cả mọi dân tộc. Trong Bài đọc II, Mầu Nhiệm Cứu Độ của Thiên Chúa tuy được giấu kín từ ngàn xưa, nhưng được mặc khải tiệm tiến qua các tiên tri; và được mặc khải rõ ràng qua Đức Kitô cho tất cả các dân tộc, không chỉ giới hạn trong dân tộc Do-Thái mà thôi. Trong Phúc Âm, Thánh-sử Luca tường thuật chóp đỉnh của Mầu Nhiệm Cứu Độ được thực hiện qua biến cố Truyền Tin: Đấng Cứu Thế, Người Con Thiên Chúa, muốn nhập thể trong cung lòng Đức Trinh Nữ Maria, để “cắm lều” ở giữa con người.
KHAI TRIỂN BÀI ĐỌC:
1/ Bài đọc I: Vua David muốn xây Nhà cho Thiên Chúa, nhưng Thiên Chúa lại muốn xây Nhà cho David.
1.1/ Vua David muốn xây Nhà cho Thiên Chúa: Trong tất cả các Vua của Do-Thái, không một ai quan trọng và nổi tiếng bằng Vua David. Bàn tay của Thiên Chúa ở với Vua trong mọi sự: chiến thắng tướng Goliath của Philistines (I Sam 17); thắng vượt mưu kế của Philistines (I Sam 27); đưa tất cả các chi tộc về một mối và cai trị họ; chiến thắng thành phố kiên cố Jerusalem (2 Samuel 5:6-12); kiếm được quà thách thức và kết hôn với Michal, con gái của Saul (1 Samuel 18:20-29). Không lạ gì mà trình thuật hôm nay kể: “Khi vua được yên cửa yên nhà và Đức Chúa đã cho vua được thảnh thơi mọi bề, không còn thù địch nào nữa, thì vua nói với ngôn sứ Nathan: “Ông xem, tôi được ở nhà bằng gỗ bá hương, còn Hòm Bia Thiên Chúa thì ở trong lều vải.” Ông Nathan thưa với vua: “Tất cả những gì ngài ấp ủ trong lòng, xin ngài cứ đi mà thực hiện, vì Đức Chúa ở với ngài.””
Thiên Chúa ở trong lều vải kể từ khi Ngài đưa dân Do-Thái ra khỏi đất nô lệ Ai-Cập. Lều vải là phương tiện nhà ở duy nhất của dân du mục, mặc dù không chắc chắn nhưng có thể dọn đi bất cứ chỗ nào. Thiên Chúa ở trong lều vải để luôn hiện diện với dân, để bảo vệ họ trong cuộc hành trình qua sa mạc, và để hướng dẫn họ mỗi khi gặp khó khăn trong cuộc lữ hành vào Đất Hứa. Giờ đây khi dân Do-Thái đã tiến vào Đất Hứa và ổn định đời sống, Vua muốn xây dựng một ngôi nhà kiên cố cho Thiên Chúa ngự trị.
1.2/ Thiên Chúa sẽ xây “Nhà” cho Vua David: Nhưng ngay đêm ấy, có lời Đức Chúa phán với ông Nathan rằng: “Hãy đi nói với tôi tớ của Ta là David: Đức Chúa phán thế này: Ngươi mà xây nhà cho Ta ở sao? Bây giờ ngươi hãy nói với tôi tớ Ta là David như sau: Đức Chúa các đạo binh phán thế này: Chính Ta đã cất nhắc ngươi, từ một kẻ lùa chiên ngoài đồng cỏ, lên làm người lãnh đạo dân Ta là Israel. Ngươi đi đâu, Ta cũng đã ở với ngươi; mọi thù địch ngươi, Ta đã diệt trừ cho khuất mắt ngươi.”
Thiên Chúa hứa sẽ xây nhà cho David, Ngài hứa sẽ làm cho Nhà Vua ba điều sau đây:
(1) “Ta sẽ làm cho tên tuổi ngươi lẫy lừng, như tên tuổi những bậc vĩ nhân trên mặt đất.” Như đã nói trên, Thánh Vương David là vị Vua nổi tiếng nhất trong lịch sử của Do-Thái.
(2) “Ta sẽ cho dân Ta là Israel một chỗ ở, Ta sẽ định cư chúng, và chúng sẽ ở luôn tại đó, chúng sẽ không còn run sợ, và quân gian ác cũng không còn tiếp tục áp bức chúng như thuở ban đầu.” Sau khi vào Đất Hứa, dân Do-Thái đã có lãnh thổ hợp pháp để ổn định đời sống.
(3) “Ta sẽ cho ngươi được thảnh thơi, không còn thù địch nào nữa. Đức Chúa báo cho ngươi biết là Đức Chúa lập cho ngươi một nhà. Nhà của ngươi và vương quyền của ngươi sẽ tồn tại mãi mãi trước mặt Ta; ngai vàng của ngươi sẽ vững bền mãi mãi.” Nhà là giòng dõi của David, sẽ nối nghiệp nhau làm vua cai trị dân tộc Do-Thái, cho đến khi Đấng Cứu Thế từ giòng dõi David ra đời.
Tất cả là do sức mạnh và uy quyền của Thiên Chúa dành cho những ai biết kính sợ và vâng theo thánh ý của Ngài. Tuy David không được phép để xây Nhà cho Thiên Chúa, nhưng Solomon, con của Vua, đã xây dựng Đền Thờ tại Jerusalem đầu tiên cho Thiên Chúa ngự trị.
2/ Bài đọc II: Mầu Nhiệm Cứu Độ của Thiên Chúa được mặc khải cho con người.
Thiên Chúa đã có Kế Họach Cứu Độ cho con người ngay từ đầu, vì Ngài biết con người sẽ sa ngã vì không biết xử dụng tự do Thiên Chúa ban. Theo Kế Họach này, Thiên Chúa sẽ xử dụng và huấn luyện một Dân Riêng, đó là dân Do-Thái. Từ dân tộc Do-Thái và giòng tộc của David, Ngài sẽ cho Đấng Cứu Thế ra đời để chuộc tội cho con người. Khi Đấng Cứu Thế hòan tất Kế Họach Cứu Độ, tất cả mọi người trên khắp thế giới và ở mọi thời sẽ được hưởng Ơn Cứu Độ của Thiên Chúa.
Mầu Nhiệm Cứu Độ vốn được giữ kín tự ngàn xưa: Tuy Kế Họach Cứu Độ đã được phác họa ngay từ đầu; nhưng không ai biết được Kế Họach đó nếu Thiên Chúa không mặc khải tiệm tiến qua các tiên tri, và mặc khải rõ ràng qua chính Đức Kitô, Người Con của Thiên Chúa. Thánh Phaolô nói với các tín hữu Roma: “Tin Mừng đó mặc khải mầu nhiệm vốn được giữ kín tự ngàn xưa, nhưng nay lại được biểu lộ qua lời các ngôn sứ trong Sách Thánh. Theo lệnh của Thiên Chúa, Đấng hằng có đời đời, mầu nhiệm này được thông báo cho muôn dân biết, để họ tin mà vâng phục Thiên Chúa. Chỉ mình Thiên Chúa là Đấng khôn ngoan thượng trí. Kính dâng Người mọi vinh quang đến muôn thuở muôn đời, nhờ Đức Giêsu Kitô. Amen.
Chính người Do-Thái, mặc dù là Dân Riêng của Thiên Chúa, cũng không thấu hiểu Mầu Nhiệm này. Nhiều người Do-Thái vẫn nghĩ chỉ có họ mới xứng đáng được hưởng Ơn Cứu Độ; tất cả Dân Ngọai sẽ phải chịu cảnh hư mất. Nhiều người vẫn không tin Đức Kitô là Đấng Cứu Thế và họ vẫn đang chờ đợi một Đấng khác. Nhưng sau khi Đức Kitô hòan tất sứ vụ trần gian của Ngài, biết bao nhiêu Dân Ngọai được nghe rao giảng Tin Mừng. Nếu họ tin và vâng phục Mầu Nhiệm Cứu Độ của Thiên Chúa, họ cũng được hưởng Ơn Cứu Độ mà Thiên Chúa đã phác họa cho họ ngay từ thuở ban đầu. Đó là Tin Mừng mà Thánh Phaolô muốn loan truyền cho các tín hữu của ngài: “Nhưng nay, mầu nhiệm này được thông báo cho muôn dân biết, để họ tin mà vâng phục Thiên Chúa. Vinh danh Thiên Chúa, Đấng có quyền năng làm cho anh em được vững mạnh theo Tin Mừng tôi loan báo, khi rao giảng Đức Giêsu Kitô.”
3/ Phúc Âm: Thiên thần truyền tin cho Đức Trinh Nữ Maria
3.1/ Cuộc gặp gỡ giữa trời và đất: Tuyệt đỉnh của Mầu Nhiệm Cứu Độ là Đấng Cứu Thế sẽ sinh ra; và bắt đầu cuộc đời của Đấng Cứu Thế trên dương gian là biến cố Truyền Tin hôm nay. Không ai có thể ngờ một Thiên Chúa, Đấng dựng nên và có quyền trên muôn lòai, lại đến với một tạo vật của mình; để xin cho Người Con được vào cung lòng của Trinh Nữ và sinh ra làm người. Thánh-sử Luca tường thuật biến cố Truyền Tin như sau: “ Khi Bà Elizabeth có thai được sáu tháng, thì Thiên Chúa sai sứ thần Gabriel đến một thành miền Galilee, gọi là Nazareth, gặp một trinh nữ đã thành hôn với một người tên là Giuse, thuộc dòng dõi vua David. Trinh nữ ấy tên là Maria. Sứ thần vào nhà trinh nữ và nói: “Mừng vui lên, hỡi Đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà.” Nghe lời ấy, bà rất bối rối, và tự hỏi lời chào như vậy có nghĩa gì. Sứ thần liền nói: “Thưa bà Maria, xin đừng sợ, vì bà đẹp lòng Thiên Chúa.”
3.2/ Mầu Nhiệm Cứu Độ được mặc khải: Sứ-thần Gabriel nói về con trẻ sẽ được sinh ra như sau: “Và này đây bà sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai, và đặt tên là Giêsu. Người sẽ nên cao cả, và sẽ được gọi là Con Đấng Tối Cao. Đức Chúa là Thiên Chúa sẽ ban cho Người ngai vàng vua David, tổ tiên Người. Người sẽ trị vì nhà Jacob đến muôn đời, và triều đại của Người sẽ vô cùng vô tận.” Đây chính là lời hứa thứ ba mà Tiên-tri Nathan đã loan báo cho Vua David trong Bài đọc I. Chỉ có một điều kỳ lạ không ai ngờ tới về đứa trẻ sinh ra, tuy là Con của Đấng Tối Cao nhưng lại thuộc giòng dõi David qua người cha nuôi, Thánh Giuse.
3.3/ Phản ứng của Đức Trinh Nữ Maria: Vì đã khấn giữ mình đồng trinh, Maria thưa với sứ thần: “Việc ấy sẽ xảy ra cách nào, vì tôi không biết đến việc vợ chồng!” Điều Maria muốn giữ mình đồng trinh là điều đẹp lòng Thiên Chúa, vì Ngài muốn Con của Ngài nhập thể trong một cung lòng thanh sạch và tinh tuyền như thế. Hơn nữa, lời tiên tri của Isaiah cũng đã báo trước về người Trinh-nữ này (parthenos, Isaiah 7:14).
Đức Trinh Nữ, cũng giống như nhiều người chúng ta, thắc mắc theo sự hiểu biết của con người: Làm sao thụ thai và sinh con mà còn đồng trinh? Chúng ta quên đi cách của Thiên Chúa: có thể giữ mình đồng trinh mà vẫn sinh con. Sứ thần cắt nghĩa cách của Thiên Chúa: “Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao sẽ rợp bóng trên bà, vì thế, Đấng Thánh sắp sinh ra sẽ được gọi là Con Thiên Chúa.” Sứ thần đưa một bằng chứng cụ thể: “Kìa bà Elizabeth, người họ hàng với bà, tuy già rồi, mà cũng đang cưu mang một người con trai: bà ấy vẫn bị mang tiếng là hiếm hoi, mà nay đã có thai được sáu tháng. Vì đối với Thiên Chúa, không có gì là không thể làm được.” Sau khi đã lắng nghe lời cắt nghĩa của Sứ-thần, Đức Trinh Nữ Maria nói: “Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói.” Rồi sứ thần từ biệt ra đi.
ÁP DỤNG TRONG CUỘC SỐNG:
– Vì yêu thương Thiên Chúa luôn muốn ở với để dạy dỗ, an ủi, hướng dẫn, và ban muôn ơn lành cho con người. Để luôn có Ngài trong cuộc sống, chúng ta cần chuẩn bị một chỗ ở xứng đáng cho Thiên Chúa, không phải chỉ trong những Đền Thờ vững chắc và to lớn, nhưng trong căn lều vải là chính con người yếu đuối của chúng ta.
– Mầu Nhiệm Cứu Độ được Thiên Chúa chuẩn bị và bắt đầu từ dân tộc Do-Thái; nhưng Ơn Cứu Độ không chỉ giới hạn trong dân tộc này. Thiên Chúa muốn chúng ta rao giảng Tin Mừng và mang Ơn Cứu Độ của Thiên Chúa tới cho muôn người.
– Chúng ta có thể có ý định và kế họach cho cuộc sống; nhưng một khi Thiên Chúa muốn chúng ta thay đổi kế họach và làm theo thánh ý Ngài, chúng ta phải biết khiêm nhường lắng nghe và thi hành ý định của Thiên Chúa như Vua David và Đức Trinh Nữ Maria.
LM. Anthony Đinh Minh Tiên, OP