Gõ vào Google chữ Holy Trinity tôi tìm thấy cả một rừng giải thích về Chúa Ba Ngôi nhưng hầu hết chỉ là lịch sử hình thành tín điều, công thức và suy tư thần học. Lời Chúa trong Ga 3, 16-18 sinh động hơn nhiều, có cái mà người ta quen gọi là tính hiện sinh (existentiality) vì nó đi vào sự hiện hữu và sức sống của từng con người: “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một…”
Trong những ngày này, tôi đang đọc và dịch cuốn “Heart Speaks to Heart” của tác già Windy M. Wright về linh đạo Sa-lê, và rất tâm đắc với trình bày của thánh Phan-xi-cô Sa-lê về ‘viễn ảnh một thế giới của các con tim’, đặc biệt lối diễn tả của ngài về nguồn gốc của cái thế giới đó đậm nét thần học về Chúa Ba Ngôi đầy thuyết phục và sinh động. “Cho dầu trong bản chất Thiên Chúa vượt xa những gì con người có thể hình dung, ta vẫn có thể nói một cách biểu tượng rằng Ngài có một Con Tim là nguồn mạch mọi thứ tình yêu. Con Tim Thiên Chúa trao ban sự sống. Đó là cõi lòng. là mạch nước, là sinh lực sôi sục, nóng bỏng. Con Tim đó thở, đập nhịp và co thắt. Con Tim Thiên Chúa là Ba Ngôi vì được cấu thành bởi tình yêu hỗ tương trao ban cho nhau giữa Chúa Cha và Chúa Con ‘được thực hiện trong cùng một khát vọng duy nhất là trao hiến tình yêu cho nhau… khát vọng duy nhất đó không gì hơn là chính Thần Khí cùng được phóng ra do hai hơi thở đồng xuất ra một lúc’. Đặc tính Thiên Chúa tự bản chất được mường tượng như một mối tương quan rất năng động. Trong sự sung mãn vô biên, Ba Ngôi tự bùng nổ và tuôn trào. Thực tế thì tạo vật chẳng qua chỉ là kết quả của năng lượng nội tại của Tình Yêu tuôn trào và trao ban chính mình cách dư dật. Hơn thế nữa, Con Tim thần linh đó tiềm tàng trong tạo vật còn hành động theo cách tương quan sinh động. Trong hiến dâng, Tình Yêu cũng muốn lãnh nhận và lôi cuốn về mình tất cả mọi điều Ngài đã dựng nên. Do đó, ta có thể nói Con Tim Thiên Chúa say mê, yêu mến con tim nhân loại, và hằng mong được kết hiệp với nó”.
Lối diễn tả trên thật là tuyệt vời. Thiên Chúa Ba Ngôi là tình yêu sinh động sung mãn. Và ta có thể hình dung điều gì sinh động hơn là một quả tim rung động vì yêu thương, từ đó vọt ra một sức yêu mãnh liệt, chan hòa và bất tận… để rồi lại muốn thu hút, thâu tóm về mình tất cả những gì mang nét tình yêu, cho dầu nhỏ mọn nhất. Tạ ơn Chúa đã dựng nên tôi trên cõi đời này, nhưng còn quan trọng hơn, tạ ơn Ngài đã cho phép tôi quay quanh quĩ đạo hành tinh Mặt Trời Tình Yêu sáng chói. Mạc khải vĩ đại nhất, chân lý toàn vẹn nhất chính là nhận biết điều kỳ diệu này, không phải bằng trí óc hiểu biết hay suy luận (hình ảnh múc cạn nước đại dương đổ vào lỗ cát trong câu chuyện cổ tích về thánh Âu Tinh), nhưng bằng con tim và cõi lòng. Quả vậy tôi chỉ có thể vào sâu trong chân lý sống động này duy nhất nhờ Thần Chân Lý và Tình Yêu. “Khi nào Thần Khí sự thật đến, Người sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn” (Ga 16,13). Phải chăng sự thật toàn vẹn chính là đây? Ba Ngôi là sự thật toàn vẹn vì mang lại cho tôi sự sống (nhờ những mảnh tình yêu bé nhỏ mà Thánh Thần còn tìm thấy trong tôi, giữa muôn vàn yếu đuối và tội lỗi), và đó lại là sự sống được thăng hoa cách dồi dào và sung mãn nhất.
Tôi thấy tự hào về ‘mầu nhiệm’ cao cả (cho dầu dùng chữ ‘mầu nhiệm’ tôi vẫn thấy sao sao ấy, vì nó cho cảm giác mung lung quá). Tôi quá hãnh diện vì mạc khải lớn lao và quan trọng bậc nhất này. Và còn hơn thế nữa, tôi vui mừng khôn xiết vì Chúa Ba Ngôi trọn vẹn bao phủ sự hiện hữu tôi, tiếp hơi ấm cho đời tôi, ban cho tôi niềm vui và cậy trông không hề tàn lụi giữa kiếp sống phủ kín mây đen, và tiếp cho tôi sức mạnh vô địch khi thân xác và tinh thần tàn rữa và yếu đuối. Chỉ khi nào Ba Ngôi Thiên Chúa trở thành tất cả cho mình, và cho đời mình, tôi mới có thể quả quyết được rằng tôi tuyên xưng mầu nhiệm cao cả này như một Ki-tô hữu đích thực: “Tôi tin kính một Thiên Chúa (Ba Ngôi) là Cha toàn năng….”. Chưa bao giờ tôi cảm nhận được điều này cách sinh động cho bằng lúc này.
Lạy Ba Ngôi Thiên Chúa, con tôn thờ tình yêu vĩ đại. Con ca ngợi và cảm tạ vì ơn gọi Ki-tô hữu đã cho con được nhận biết con tim Thiên Chúa đầy yêu thương. Con muốn cho mọi người được cùng con cất lời cảm tạ và tôn thờ mầu nhiệm tuyệt đỉnh này. Xin cho con luôn đáp lại mệnh lệnh khẩn thiết: ‘hãy đi và… làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần; nhưng trước hết xin cho con được trọn vẹn hòa tan trong Con Tim rực lửa mến của Ba Ngôi nhiệm mầu. Amen
Lm Gioan Nguyễn Văn Ty SDB